Begin vorig jaar stelde de federale overheid een handvest voor waarvan de 13 beginselen vooral zijn bedoeld om meer KMO’s te laten deelnemen aan overheidsopdrachten.
In 2018 stelde de federale overheid een handvest op om de toegang van KMO’s tot overheidsopdrachten te vergemakkelijken. In de toegang tot zulke opdrachten werd namelijk tussen grote ondernemingen en KMO’s (minder dan 50 werknemers) een onevenwichtigheid vastgesteld. Het charter wil alle bedrijven, ongeacht hun omvang, dezelfde toegangsmogelijkheden bieden. Het is er dan ook op gericht KMO’s aan te moedigen om deel te nemen aan openbare aanbestedingen. Deze economische actoren bieden namelijk een aanzienlijk potentieel voor de creatie van extra werkgelegenheid, groei en innovatie.
Het is duidelijk dat grote ondernemingen gemakkelijker toegang krijgen tot overheidsopdrachten met een hoge contractuele waarde. En vooral lokale overheden doen zelden een beroep op KMO’s. Ten slotte zijn starters ondervertegenwoordigd als directe deelnemers aan overheidsopdrachten, ondanks hun sterke aanwezigheid onder de KMO’s in België.
Dit handvest richt zich tot de aanbestedende diensten, opdat zij overheidsopdrachten toegankelijker zouden maken voor KMO’s. Het document bevat 13 principes, waaronder de verdeling van de percelen voor opdrachten boven 144.000 euro, meer gebruik van elektronische middelen, het aanvaarden van varianten (alternatieve ontwerp- of uitvoeringsmethode), kwalitatieve selectie, gunning aan de economisch voordeligste inschrijving (beoordeeld aan de hand van prijs, levenscycluskosten en kwaliteit/prijsverhouding). Het charter voorziet ook in de mogelijkheid van vooraankondigingen of informatiesessies om bedrijven te helpen zich voor te bereiden op een eventuele deelname aan een overheidsopdracht.
Wat betreft de procedures van gunning via onderhandelingen die aan geen enkele vorm van bekendmaking zijn onderworpen, verplicht het handvest de aanbestedende diensten ertoe een daadwerkelijke mededinging te waarborgen, namelijk door rekening te houden met spontaan ontvangen inschrijvingen en door aanvullende mogelijkheden voor de bekendmaking van de opdracht in overweging te nemen.
Het handvest bevat ook een beginsel dat aanbeveelt om de afgewezen inschrijvers onverwijld feedback te geven, met vermelding van de redenen voor dit besluit, maar ook van de middelen om hiertegen in beroep te gaan, de termijnen en de bevoegde instanties.
Het handvest voorziet in toezicht om de toegang van KMO’s tot overheidsopdrachten te objectiveren. Het Strategisch Federaal Aankoopoverleg (SFA) netwerk zal een algemeen beleid betreffende de participatiegraad van KMO’s ten uitvoer leggen, rekening houdend met jaarlijks vastgestelde doelstellingen en indicatoren. Maar de toegenomen deelname van KMO’s aan overheidsopdrachten moet ook berusten op een bewustwording van het probleem. Het is namelijk de bedoeling om discriminatie op grond van de omvang van de onderneming te voorkomen.
Extra mogelijkheden
De Union des Villes et Communes Wallonnes heeft in juni jl. een advies uitgebracht waarin zij van mening was dat dit handvest “een goed samenvattend document van de regelgeving inzake overheidsopdrachten” is. Er worden echter andere manieren aanbevolen om de toegang van KMO’s tot overheidsopdrachten te vergemakkelijken. Zo bijvoorbeeld de ontwikkeling van opleidings-, begeleidings- en ondersteuningstrajecten bij bepaalde intercommunales voor economische ontwikkeling, of lokale ontwikkelingsagentschappen. Een andere mogelijkheid is een algemene administratieve vereenvoudiging, en in het bijzonder de vereenvoudiging van betalingsformaliteiten binnen de lokale overheden (die onder de bevoegdheid van de regionale overheid valt).
Kortom, ook al is dit handvest niet bindend, het vestigt tenminste de aandacht op het probleem van de toegang van KMO’s tot overheidsopdrachten. Hopelijk leidt dit tot veranderingen in het gedrag van de aanbestedende diensten.
