Met het vraagstuk van de financiering hebt u ongetwijfeld al te maken gehad, ongeacht of u nu ondernemer bent, starter of zaakvoerder van een bedrijf dat een snelle groei of een totale herstructurering doorstaat. Bij elke stap van zijn levensloop heeft het bedrijf behoefte aan financiering. In dit verband besprak Beci op 14 december samen met een panel van deskundigen, een aantal mogelijkheden.
Op het vlak van bedrijfsfinanciering mogen we in 2018 en heleboel veranderingen verwachten. Naast deze nieuwigheden in de nabije toekomst wou Beci tijdens een speciale avond toch ook een overzicht geven van de uitgebreide waaier bestaande financieringsoplossingen voor de Brusselse bedrijven. Vijf deskundigen met terreinervaring werden hiervoor uitgenodigd: Sandrine Evrard, Investment Manager bij Finance.Brussels (GIMB-groep); Louis Devaux, financieel adviseur (Devaux Consult); Alain Boribon, oprichter van Subsiconseils; Frédéric Lévy Morelle, CEO van Look & Fin, en Xavier de Trootstembergh, Business Development Manager van het platform Bolero Crowdfunding.
Alternatieve oplossingen
©Isopix
Enkele jaren geleden nog hingen de ondernemers volledig af van de leningen die de banksector hen al dan niet wilde toestaan. Daar is vandaag verandering in gekomen want projectdragers wenden zich steeds in groteren getale naar alternatieve financieringsbronnen, waaronder crowdfunding, uiteraard. “Dankzij Look & Fin kunnen KMO’s en ZKO’s voor financiering rechtstreeks bij particulieren terecht”, stelt Frédéric Lévy Morelle. “Via het web bepaalt Look & Fin de ondernemingen die ze kan helpen. Het zijn hoofdzakelijk gevestigde KMO’s met een omzet van meer dan 600.000 euro en die bovendien al meer dan drie jaar rendabel zijn.” Waar hier sprake van is, zijn leningen van 100.000 tot 3 miljoen euro, die over een periode van zes maanden tot vijf jaar dien te worden terugbetaald. Volgens hetzelfde principe biedt de door KBC opgerichte Bolero Crowdfunding financiering aan starters via de zogenaamde equity crowfunding (co-investering met een professionele partner), naast crowdlending (waarbij particulieren geld lenen aan projectdragers, met of zonder rente), bedoeld voor KMO’s en ZKO’s uit allerlei sectoren.
©Isopix
Als grootste indiener van subsidiëringsdossiers in het Brusselse Gewest, helpt Subsiconseils van zijn kant een zeer diverse groep spelers, van kleine buurtrestaurants tot internationale ondernemingen van de agrovoedingssector. Met zes andere ondernemers richtte Alain Boribon bovendien enkele maanden geleden Citizenfund op. Dit investeringsplatform wil “de passieve, slapende spaarcenten van elke burger mobiliseren om projecten te ondersteunen in de richting van de kringloop- en deeleconomie” (zie p.47 het artikel dat wij aan Citizenfund besteden).
©Isopix
Ondanks de recente opkomst van privé investeringen, blijft een beroep op bankfinanciering in de meeste gevallen nog onvermijdelijk (69% van de dossiers, volgens een studie verricht door Look & Fin). Omdat de ondernemer zich tegelijk optimistisch en realistisch moet opstellen, heeft hij er alle baat bij zijn bank trouw te blijven, aldus Louis Devaux. “Ik beveel steeds aan zich – onder andere – te richten tot de bank die de ondernemer kent, want het spoor dat hij in deze bank heeft achtergelaten kan een gunstige impact hebben. In een tweede fase staat het de projectdrager natuurlijk vrij om een kijkje te gaan nemen op de rest van de markt.” Anderzijds kan overheidssteun (13,7% van de respondenten), zoals in het geval van de GIMB (Gewestelijke Investeringsmaatschappij van Brussel) zijn rol spelen “in marktsegmenten die moeilijker toegang krijgen tot financiering”, zegt Sandrine Evrard. “Omdat wij tewerkstelling in het Brusselse Gewest beogen, zijn onze investeringen vaak riskanter dan wat de banken aanvaarden.”
©Isopix
Moeilijkheden om aan een banklening te geraken
Uit de studie van Look & Fin blijkt dat sinds 2008, 59% van de KMO’s het moeilijk vindt een banklening te verkrijgen. Dit loopt zelfs op tot 80% voor de kleinere KMO’s. Louis Devaux: “De jeugd van een onderneming bemoeilijkt duidelijk de financiering”, want om aan de criteria van de banken te voldoen “moet de activiteit blijk geven van een zekere winstgevendheid en van eigen middelen die aantonen dat de onderneming en de projectdrager zich echt inzetten”. Frédéric Lévy Morelle vindt “die 59% op zich niet verrassend. De banken blijven lenen, maar de ondernemers moeten meer waarborgen kunnen voorleggen (zo bijvoorbeeld de goodwill, een garantie op de materiële activa …), wat het ganse proces bemoeilijkt. En dan hebben we het nog niet over de sloomheid van banken in dit domein”. Volgens Sandrine Evrard, “verkeert een kwart van de Brusselse KMO’s in een ongezonde financiële toestand. In deze omstandigheden is het moeilijk om een financiering van de bank te verkrijgen, of dan op een manier die niet bij het project past.”
Stroomafwaarts bestaan er talrijke vormen van subsidies die, volgens Alain Boribon, nog te weinig door de Brusselse ondernemingen worden benut. “Er bestaan drie categorieën subsidies: de softs, de algemene investeringen en de specifieke investeringen”, vertelt hij. “De eerste categorie betreft consulting, marktstudies, buitenlandse handel e.d. De tweede heeft eerder te maken met materiële kosten en de derde is bedoeld voor energiebesparingen, aanpassing aan de normen, stedelijke integratie en bescherming van het milieu.”
Op weg naar gecombineerde financieringen
©Isopix
De meeste deskundigen richten zich voortaan naar een combinatie van financieringsvormen. Door de veeleisendheid van de banken die steeds meer garanties opleggen, stelt Xavier de Trootstembergh vast dat een toenemend aantal projectdragers een beroep doet op “crowdlendingplatforms om een secundaire lening te verkrijgen die de banken als ‘quasi-kapitaal’ zullen beschouwen”. Omdat 80,3% van de aan de studie deelnemende ondernemingen tijdens de afgelopen vijf jaar aan auto-financiering hebben gedaan, moet volgens Xavier Trootstembergh voortaan worden geredeneerd in termen van “financiering-mix”. De CEO van Look & Fin beaamt dit: “Wij werken nu hand in hand met overheidsinstellingen of banken om een hefboomeffect te verkrijgen en de toekenning van bankleningen te vergemakkelijken. Dit alles zonder gevraagde waarborgen en binnen zeer korte termijnen”. Ook Louis Delvaux overweegt alle vormen van financiering bij een financiële constructie: “De banken hebben hun eigen logica en manier van werken. En de missie van overheidsinstellingen is nog anders. Voor mij bestaan alle formules naast elkaar. Crowdfunding heeft een rol te spelen en is zeer dynamisch.”
Enkele tips …
Om de kans op financiering te vergroten, raadt Xavier de Trootstembergh de ondernemers aan om over een concreet actieplan te beschikken om de markt te veroveren (resources, te nemen acties, segmenten die prioritair moeten worden benaderd …). Louis Devaux heeft een andere invalshoek: “Ken uw vak door en door, en ook de meerwaarde die u op de markt te bieden hebt (de te vervullen vraag)”. Frédéric Lévy Morelle stelt dat de manier waarop vragen tijdens een afspraak worden beantwoord, van belang is: “Wijs op het goede beheer tijdens de vorige boekjaren. Toon aan hoe u een crisis hebt overwonnen en wat uw terugbetalingscapaciteiten zijn. Dit zijn elementen waar wij bijzonder op attent zijn.”