Brussel zou een Europees centrum voor kunstmatige intelligentie kunnen worden, tenminste als het tempo wat wordt opgevoerd. “Er bestaat ook een behoefte aan synergieën tussen de verschillende overheidsniveaus. En we moeten ons richten op gebieden die China en de Verenigde Staten momenteel minder ontwikkelen”, geloven onze deskundigen.
Brussel staat niet echt bekend om zijn vitaliteit inzake kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence of AI). In 2019 is het vooral de bedoeling om de twee wereldwijde koplopers, de Verenigde Staten en China, in te halen. “Het is nog niet te laat, maar het wordt nu wel relatief dringend”, oordeelt Philippe Van Impe, oprichter en CEO van DigitYser, een Brusselse incubator gespecialiseerd in nieuwe technologieën. “In 2014 hebben we een werkgroep opgericht rond datawetenschap en kunstmatige intelligentie. Vandaag zijn 4000 deskundigen en onderzoekers uit heel België daar lid van.”
Brussel begint niet van scratch. Het wereldje van startende ondernemers in AI is weliswaar relatief beperkt, maar de hoofdstad pronkt met een aantal vlaggenschepen, waaronder Collibra, een startup die focust op data governance. Andere noemenswaardige ondernemingen zijn Jetpack, gespecialiseerd in datawetenschap, en Sagacify, dat bedrijven bijstaat bij het ontwikkelen van AI. Incubators gericht op nieuwe technologieën bieden trouwens onderdak aan zulke startups. Dit is bijvoorbeeld het geval van DigitYser, in de IJzer-wijk van het stadscentrum.
DataBuzz : een echt labo op wielen
Hugues Bersini (Iridia)
Brussel blinkt waarschijnlijk vooral uit in opleiding en vorming. “Naast de industriële toepassingen beschikken Brussel – en België in het algemeen – over zeer bekwame docenten en onderzoekers op dit gebied, vooral aan de ULB, de VUB en de KULeuven”, verklaart Hugues Bersini, hoogleraar kunstmatige intelligentie en codirecteur van het in dit domein gespecialiseerde laboratorium Iridia. In 2019 geraakt de trend blijkbaar in een stroomversnelling. De VUB en de Vlaamse Gemeenschapscommissie hebben onlangs een DataBuzz, een echt laboratorium op wielen met de nieuwste technologieën, ter beschikking gesteld. De DataBuzz zal circuleren onder de scholen om jonge Nederlandstalige Brusselaars van 10 tot 18 jaar de kans te geven zich vertrouwd te maken met de hoogtechnologische vakken.» In april werd in Brussel de allereerste (kosteloze) school geopend die mensen opleidt in AI. Er wordt geen diploma vereist bij de ingang! De opleiding vindt plaats bij Becode, in het centrum van de stad, op initiatief van de Belgische dochteronderneming van Microsoft. “In maart hadden wij al meer dan 350 aanvragen ontvangen”, verheugt zich Didier Ongena, General Manager van Microsoft België. “Meer dan we hadden gehoopt! Op termijn willen we in België negen centra openen en jaarlijks tussen 350 en 500 mensen opleiden.”
AI 4 Belgium
Didier Ongena
(Microsoft Belgium)
Niet toevallig belandt een dergelijke opleiding in Brussel, want ongeacht hun sector, zullen ondernemingen de komende jaren een beroep moeten doen op kunstmatige intelligentie – en dus rekruteren. “De afspraak is dat getrainde mensen voor partners van Microsoft kunnen werken”, verduidelijkt Didier Ongena. “Wel dient gezegd dat we geen profielen opleiden in onderzoek en ontwikkeling. Wij focussen op mensen die aan het einde van een 10 maanden durende training in staat zullen zijn om AI in bedrijven toe te passen.”
De politici beseffen de achterstand van Brussel inzake AI en vooral het potentieel aan tewerkstelling. Vandaar hun talrijke aankondigingen. Op 28 maart werd zelfs ‘AI 4 Belgium’ onthuld. Dit federaal plan stelt meerdere AI centra in en beoogt de oprichting en ontwikkeling van startups. “Er wordt bovendien nagedacht over een gebouw dat in Brussel voor AI zou worden gebruikt”, vertelt Hugues Bersini. “Het zou onderdak kunnen bieden aan alle doctoraatsopleidingen in het land en als incubator voor bedrijven kunnen dienen. Centralisatie op federaal niveau lijkt me onontbeerlijk, gewoonweg omdat de kritische massa van doctoren en opleiders in elke universiteit niet wordt bereikt.” Zou onze hoofdstad met al deze nieuwe initiatieven op Europees niveau een excellentiecentrum in kunstmatige intelligentie kunnen worden?
“We zouden ons op energietransitie en mobiliteit kunnen richten”
Philippe Van Impe (DigitYser)
“Vandaag staan de Europese landen min of meer op hetzelfde niveau”, stelt Philippe Van Impe, van DigitYser. “Sommige zijn iets verder gevorderd, alle investeren in ontwikkeling maar de Europese landen lopen globaal achter op de Verenigde Staten en China.” Hij stelt onder andere voor om zich op industriële toepassingen te richten: “De Chinezen zijn Nr. 1 op het gebied van AI omdat ze hebben begrepen hoe ze AI in het dagelijkse leven moeten toepassen. Ze hebben robots gebouwd en messaging-software ontwikkeld die vandaag al worden gebruikt. In België is de opleiding sterk ontwikkeld in de wiskunde of statistiek, maar ik denk dat we vooral moeten investeren in toepasbare software en daarom ook incubatoren moeten opzetten waar starters zulke toepassingen kunnen creëren en uittesten.”
Hugues Bersini vindt dat we ons moeten richten op nichesectoren: “In de Verenigde Staten of Azië worden ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie geïnitieerd door privé bedrijven die vooral winst beogen. Dit gaat gepaard met een grote concurrentie. De troef die België kan uitspelen, is de ontwikkeling van competentiesectoren die niet in handen zijn van de Verenigde Staten of China. We hebben gevoel voor de sociale dimensie en kunnen investeren in mobiliteit en energietransitie. AI kan verder ook in de overheidssector worden ontwikkeld. De uitdaging zal erin bestaan de krachten op de verschillende overheidsniveaus te verenigen.”
AI voor medische diagnoses en investeringen
Vaak wordt AI herleid tot een digitaal brein dat in staat zou zijn te denken als een mens. De meest tastbare toepassingsgebieden van AI zijn bijvoorbeeld intelligente messaging, de emotionele robot of de virtuele schaker die van zijn fouten leert. Dit is echter slechts het topje van de ijsberg. AI is reeds in de meeste sectoren aanwezig en kent sinds een aantal jaren een exponentiële groei. Gigantische bedrijven als Google of Amazon investeren trouwens miljoenen dollars in ontwikkelingen die in de komende maanden en jaren het licht zullen zien. In de geneeskunde is er sprake van expertsystemen voor diagnose, waarvan sommige nu al patiënten accurater onderzoeken dan een arts dit zou doen! In de bank- en financiële sector bestaan er al AI systemen om de risico’s van kredietverlening te beoordelen. Het rechtswezen gebruikt programma’s om rechterlijke beslissingen te vergemakkelijken of eenvoudige zaken te beslechten. Sommige media doen zelfs een beroep op computers om artikelen te schrijven door gegevens of reeds gepubliceerde artikelen te compileren. “De markt voor kunstmatige intelligentie bloeit vooral omdat we over de nodige rekenkracht, algoritmes en gegevens beschikken”, verklaart Didier Ongena, de topman van de Belgische Microsoft dochteronderneming. “Met deze capaciteiten hebben we nu behoefte aan leadership. Onze bedrijfsleiders en de overheid moeten in staat zijn om AI te gebruiken. Als grote bedrijven en de overheid beslissen om zaken in Brussel te veranderen, ontstaat er een domino-effect. En laten we niet vergeten dat kunstmatige intelligentie essentieel is voor het toekomstige concurrentievermogen van onze bedrijven.”