U hebt het faillissement aangevraagd en een curator werd aangesteld om uw dossier af te handelen. In veel gevallen hebben zich ook privé schulden opgestapeld en bent u niet in staat om die te vereffenen bij gebrek aan financiële middelen. De schuldbemiddeling is geen wondermiddel, maar zeker een mogelijke oplossing die u best zonder vooroordelen overweegt. Al was het maar om tijd te winnen en na te denken over uw persoonlijke situatie.
U bent nu failliet en de lijst van uw privé-schulden vult zich steeds aan. Het zijn vooral onsamendrukbare schulden aan de FOD Financiën: sociale bijdragen, belastingen, btw of strafrechtelijke boetes. De brieven stapelen zich op in uw brievenbus, en de ene aangetekende brief volgt de andere. Hoog tijd om u te vermannen, maar u weet niet waarmee beginnen.
Plots is het niet langer de postbode die u slecht nieuws brengt, maar een gerechtsdeurwaarder, met een brief waarin hij u opdraagt om binnen acht dagen enkele duizenden euro’s te betalen.
De juiste reflex
De juiste reflex om dit te voorkomen? Wend u tot de bemiddelingsdienst van uw gemeente. Voorzie 10 tot 15 dagen om een afspraak te krijgen. Maak van de gelegenheid gebruik om uw papieren op orde te brengen. Wat u nodig hebt, is een overzicht van al uw privé schulden. Zo begint u aan uw herstel. De oplossing berust op actie!
Twee soorten bemiddeling
Er bestaan twee types bemiddelingsdiensten in België. De openbare bemiddelingsdienst in uw gemeente staat in voor een minnelijke bemiddeling. En de gerechtelijke bemiddelingsdienst zorgt voor collectieve schuldenregelingen.
De bemiddelaar die een minnelijke schikking nastreeft, heeft tot taak over een in de tijd gespreid betalingsplan te onderhandelen. U zult dat plan vrijelijk kunnen uitvoeren en het kunnen opzeggen wanneer u dat wenst.
Bij gerechtelijke bemiddeling is de bemiddelaar een advocaat die door de arbeidsrechtbank is aangesteld om een oplossing te vinden, vaak in de vorm van een collectieve schuldenregeling. Die regeling is bindend voor de partijen en kan pas op het einde van de procedure worden ingetrokken.
Stap dus eerst en vooral naar uw gemeentebestuur. De bemiddelingsdienst is daar gratis en uw bemiddelaar heeft tot taak een minnelijke schikking te bereiken met uw schuldeisers. Het is een buitengerechtelijke procedure: gerechtshoven en rechtbanken worden er niet bij betrokken. U kunt de bemiddelaar vertrouwen en hem een volledig beeld geven van uw situatie. Als beëdigde tussenpersoon is hij onderworpen aan het beroepsgeheim. Hij heeft tot taak u te informeren. Hij zal u vooral helpen om het contact met uw schuldeisers te hervatten.
Na het eerste gesprek
Op één punt kunnen we u geruststellen: de bemiddelaar kan u niets opleggen. Hij moet altijd met uw instemming handelen, en in uw belang. Controleer nu en dan of hij uw probleem werkelijk begrijpt. Wij adviseren u om een goed toezicht te houden op uw dossier. Dit zal zeer nuttig zijn voor het vervolg.
In dit stadium zal uw bemiddelaar een brief richten aan uw schuldeisers. Daarin vertelt hij hen dat u om zijn hulp hebt gevraagd en dat hij uw dossier zal overnemen om een oplossing voor te bereiden en vervolgens voor te leggen. Vanaf dan komt iedereen enigszins tot bedaring. Ook u bent verlost van een last: u staat trouwens niet meer in de frontlinie. En u bent ook niet meer alleen. Let wel: de bemiddelaar kan uw schuldeisers niet dwingen met hem te onderhandelen. En zijn tussenkomst schort niet altijd inbeslagnemingen, overdrachten, nieuwe kosten en interesten op. Het moet dus allemaal snel gaan.
De meeste particuliere schuldeisers weigeren de discussie echter niet. En gerechtsdeurwaarders zijn zich er terdege van bewust dat ze er alle belang bij hebben dat een professionele dienstverlening uw dossier overneemt en een globale oplossing uitwerkt. Het is in ieders belang om – per definitie eenmalige – inbeslagnemingen te vermijden. Een beter alternatief is de schuldeisers interesseren voor uw realistische financiële mogelijkheden en beschikbaarheid, om uw betalingen in de tijd te spreiden.
U informeert uw bemiddelaar dus zodra u een nieuwe factuur of inbeslagnemingsbrief ontvangt en zodra uw beschikbaar maandbedrag duidelijker wordt. Kunt u ergens een halftijdse baan behouden? Verwacht u een inkomen? Kunt u via een activiteitencoöperatie (Smart, Dies…) opdrachten factureren? Hebt u recht op werkloosheidsuitkeringen? Als u geen bezittingen hebt – roerende goederen, onroerend goed, activa, contant geld …, dan maakt dit onvermogen de zaken ergens eenvoudiger: er valt niets in beslag te nemen en deze informatie zal in de brief van de bemiddelaar verschijnen. Als u echter eigenaar bent, is de situatie anders.
Particuliere en professionele schulden
Schuldbemiddeling is alleen voor uw privé schulden bedoeld. Het gaat om onsamendrukbare schulden en schulden die u als particulier bent aangegaan: consumentenkrediet, hypothecaire lening of huur, water-, gas- en/of telefoonrekeningen enz.
Als de bedragen redelijk zijn en u over voldoende middelen beschikt, zal uw bemiddelaar een plan voorstellen dat waarschijnlijk zal volstaan om uw schulden af te lossen. Het plan spreidt zich over meerdere jaren en vereist discipline om de verschuldigde bedragen met strikte regelmaat te betalen.
Als de som van deze schulden te hoog is of een minnelijke-schikkingsplan onmogelijk is door gebrek aan beschikbare middelen, zal uw bemiddelaar u adviseren om collectieve schuldenregeling – CSR – aan te vragen. Dit is ook het geval als u onroerend goed bezit en de gezinswoning wilt behouden.
In zulke gevallen zal uw bemiddelaar u aanbevelen om een beroep te doen op gerechtelijke bemiddeling.
Collectieve schuldenregeling, een wetenschap op zich
Het Steunpunt voor de Diensten Schuldbemiddeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest organiseert gratis collectieve informatiesessies over CSR. Het is belangrijk om zich van tevoren te informeren.
De eerste stap om in aanmerking te komen is het indienen van een dossier. Het opstellen ervan is cruciaal en uw bemiddelaar zal u daarbij helpen. Dit is echter niet verplicht: het is perfect mogelijk om uw dossier zelf voor te bereiden. Vaak zijn de gemeentelijke diensten overbelast. Verwacht u daarom aan 3 tot 4 weken om het dossier voor te bereiden, terwijl u het in 8 dagen klaar kunt krijgen – voor zover u over alle gegevens beschikt. Let op: volg de online instructies zorgvuldig op, beantwoord alle vragen, schrijf heel zorgvuldig het hoofdstuk over de reden van uw schulden en deponeer uw dossier bij de griffie van de arbeidsrechtbank.
Haar beslissing zal in de praktijk binnen 2 tot 3 weken worden genomen. Vaak wordt u gevraagd om uw dossier binnen 30 dagen af te ronden: wacht niet tot de deadline om dit te doen. De beslissing wordt binnen 8 werkdagen genomen, zodra het dossier volledig is.
In de tussentijd is het cruciaal om contact te houden met uw actieve schuldeisers, hen bewust te maken van uw moeilijkheden maar ook van uw goede trouw en uw bereidheid om een oplossing te vinden. Informeer hen ook van uw verzoek tot collectieve schuldenregeling. Een positieve houding maakt echt een verschil!
Vanaf de dag dat uw dossier wordt aanvaard, stoppen de inbeslagnemingen voorgoed.
Het beginpunt van een nieuw leven
Een advocaat wordt aangesteld als gerechtelijk bemiddelaar. Hij heeft maximaal een jaar de tijd om de CSR op te zetten.
Opgelet: de gerechtelijke bemiddelaar verdedigt niet uw eigen belangen! Hij is de tussenpersoon tussen u en uw schuldeisers. Het is van groot belang om een goede relatie met hem te onderhouden en tegelijk uw dossier en maandelijks budget[1] goed onder controle te houden, om ze allebei met sterke argumenten te kunnen verdedigen.
Het is niet altijd gemakkelijk: de filosofie verschilt van de ene advocaat tot de andere en zijn prioriteiten zijn de uwe niet. Sta er indien nodig op dat de menselijke waardigheid en het gezinsleven worden gerespecteerd. De elementen van het dossier zijn echter uniek voor uw situatie. Elk geval is anders en uw plan is uniek.
Ten slotte zijn de gerechtelijke bemiddelingsdiensten niet kosteloos. Het honorarium van uw bemiddelaar is vast, wordt eenmaal per jaar berekend en wordt gedetailleerd in het jaarverslag dat u overhandigd krijgt.
[1] Uw maandelijks budget wordt onderhandeld met uw gerechtelijke bemiddelaar. Deze onderhandeling is geen gemakkelijk moment, aangezien uw privéleven op dit moment noodzakelijkerwijs ter sprake komt. Het plan bevat uw maandelijkse bemiddelingsuitkering: de hoeveelheid geld die niet in beslag kan worden genomen en die overblijft voor het dagelijks leven van uw gezin en uzelf.