Een bedrijf overnemen? En waarom geen onderneming in moeilijkheden?

De overname van een bedrijf kent steeds meer succes bij startende ondernemers en bij degenen die hun activiteiten willen diversifiëren of hun zaak verder ontplooien. Aan aanbod is er geen tekort: ondernemers worden in België een dagje ouder en heel wat bedrijven zijn aan een overname toe. In die groep zijn ook bedrijven in moeilijkheden op zoek naar een nieuwe dynamiek.

Cashflowproblemen, concurrentie, moeilijke toegang tot krediet, uitputting … Er zijn redenen genoeg om een bedrijf in het gedrang te brengen. Een faillissement kan onder andere worden vermeden door de onderneming over te dragen aan een nieuwe eigenaar die het bedrijf nieuw leven wil inblazen. “Heel wat ondernemingen in moeilijkheden bezitten in feite een geweldige kennis van zaken en veel potentieel”, stelt Olivier Kahn, coördinator van het Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden (COm). “De overname van de activiteiten door een derde is op zich een goed idee.” Het aantal ondernemingen in moeilijkheden die vatbaar zijn voor een overname valt echter moeilijk te schatten. Met de natte vinger oordeelt Olivier Kahn dat ongeveer 15% een voordelig overnamepotentieel biedt.

Welk voordeel voor de overnemer?

Op het eerste gezicht is de overname van een bedrijf dat in moeilijkheden verkeert, niet meteen een wijze beslissing. De formule biedt nochtans voordelen. “Eerst en vooral de prijs, uiteraard”, zegt Olivier Kahn. Wie het risico neemt om een onderneming in moeilijkheden over te nemen, geniet per definitie een (veel) lagere prijs. “Vergelijk het met de aankoop van een huis: ofwel betaalt u veel voor de aankoop van nieuwbouw, ofwel veel minder voor een gebouw dat u echter wel zal moeten renoveren. Ook onder de ondernemers zijn er mensen die niet terugschrikken voor investeringen om een bestaande organisatie nieuw leven in te blazen.”

Ook op commercieel vlak kan de overnemer daar voordeel uit halen. Sommige bedrijven in moeilijkheden staan strategisch sterk, bijvoorbeeld omdat ze zeer aanwezig zijn in een bepaald gebied en daar ook de concurrentie tegenhouden. Hiermee krijgt de overnemer misschien toegang tot een markt die voor hem voordien ontoegankelijk was. “En dan zijn er nog overnemers die zich sociaal engageren om de tewerkstelling te vrijwaren”, aldus Olivier Kahn.

Vraag en aanbod op elkaar afstemmen

Op het papier ziet dit er allemaal zeer mooi uit. Maar vraag en aanbod in een zeer korte tijdspanne op elkaar afstemmen, is een ander paar mouwen. Dit kan op verscheidene manieren. Er werden gewestelijke databanken gecreëerd om overlaters en overnemers elkaar te helpen ontmoeten. Ook de wet voorziet het overlaten van bedrijven onder toezicht van een rechter, die dan wordt belast met het vinden van een goede overnemer. “Deze procedure duurt helaas heel lang en is bijzonder formeel. Het is niet gemakkelijk om op een gelegen moment een goede overnemer te vinden. Des te meer omdat mogelijke overnemers de neiging hebben om het faillissement van de onderneming af te wachten, zodat ze tegen een lagere prijs kunnen overnemen en meteen met een schone lei herbeginnen”, vertelt Olivier Kahn.

Hij vindt dat praten de beste manier is om een overnemer te vinden voor een onderneming die in moeilijkheden verkeert. Via haar netwerk kan de onderneming laten weten dat zij op zoek is naar een overnemer. In het geval van een restaurant bijvoorbeeld, kan de wijnleverancier, die ook levert aan een honderdtal andere inrichtingen, de informatie laten circuleren. “Een goede overname gebeurt door toedoen van iemand die de onderneming kent. Partners (leveranciers, distributeurs …) zijn meestal bereid een handje toe te steken, want ook zij hebben er baat bij.”

De ingrediënten van succes

De succesvolle overname van een onderneming in moeilijkheden vereist bepaalde stappen. Olivier Kahn: “Eerst een transverse diagnose om de vinger te leggen op wat de moeilijkheden van de onderneming nu eigenlijk zijn. Cashflowproblemen kunnen bijvoorbeeld heel wat oorzaken hebben. Het is dus noodzakelijk om geduldig de oorzaken en de mogelijke oplossingen in kaart te brengen.”

Nadien moet worden bepaald wat de onderneming in moeilijkheden waard is. Kijk verder dan de balans. “Vroeger evalueerde men de gezondheidstoestand van een onderneming aan de hand van de balans”, weet Olivier Kahn. Dit is vandaag veranderd, want het potentieel van een vennootschap beperkt zich in geen geval tot een beoordeling van de balans. Sommige bedrijven stellen het zeer goed, met een lege balans (voorbeelden zijn Uber of Airbnb). “Zelfs met een slechte balans kunnen er mooie uitzichten zijn voor de toekomst en kan de overname voordelig zijn.” Een overname is weliswaar een complex proces. Vraag dus zeker een begeleiding door specialisten.