Corruptie als een economisch gegevens
Het World Economic Forum schat in zijn rapport van 2018 dat corruptie de wereldeconomie 3,6 miljard USD per dag kost. De Wereldbank in een rapport van 2014 berekende dat elk jaar meer dan 1 triljoen USD aan corruptie wordt betaald. Algemeen wordt aangenomen dat de kost van corruptie gemiddeld tussen 3% en 5% van het Bruto Nationaal Product vertegenwoordigt.
Anderzijds blijkt uit een rapport dat Transparency International in 2018 publiceerde dat in België de wetgeving inzake de bestrijding van corruptie niet of nauwelijks wordt afgedwongen en dat inbreuken niet of nauwelijks worden vervolgd.
Dit staat in schril contrast met het vervolgingsbeleid in de ons omliggende landen dat als zeer actief ( Duitsland; UK; Italië; Zwitserland) of als efficiënt ( Frankrijk; Nederland; Oostenrijk) wordt beoordeeld.
Corruptie heeft vele gezichten
Ook al heeft corruptie veel gezichten toch draait het steeds rond het misbruik dat iemand maakt van zijn private functie of van zijn openbaar ambt voor het verkrijgen van een persoonlijk voordeel. Private corruptie door de aankoopverantwoordelijke van een bedrijf die een niet – competitief contract toekent, mits ontvangst van een persoonlijk voordeel. Publieke omkoping door het verlenen van een niet-reglementaire vergunning door een ambtenaar, mits ontvangst van een persoonlijk voordeel. Dit persoonlijk voordeel kan de vorm aannemen van geld of iets van waarde: relatiegeschenken; buitenlandse reizen; restaurants; sponsorcontracten, enz. . Belangenconflicten kunnen evenzeer aanleiding geven tot corruptie. Tussenpersonen zoals makelaars of “agents”, kunnen de perfecte schakel vormen voor het plegen van corruptie.
De bedrijfsleider wordt geacht de verschillende vormen die corruptie aanneemt, te herkennen en ze juist te kunnen inschatten. Het excuus dat je het niet wist, geldt niet meer.
Bovendien wordt de bedrijfsleider geacht corruptie op preventieve wijze te bestrijden
Dit betekent dat hij corruptie als een risico moet integreren in een globale risicoanalyse en corruptie – in welke vorm dan ook – als een mogelijk risico in kaart moet brengen. Deze risico inschatting gebeurt voornamelijk met referentie naar drie parameters:
- Het land: hoe slecht scoort het land, waar de transactie doorgaat, op een corruptie index?
- De sector: hoe risicovol is de sector waarin u opereert? Sommige sectoren zoals olie en gas; de bouwsector, enz. worden gekenmerkt door een hoger corruptierisico.
- De transactie: heeft u een volledig overzicht van alle aspecten van de transactie, inclusief van de rol van de eventuele tussenpersonen?
Indien uit deze analyse blijkt dat corruptie voor uw bedrijf geen risico vormt, dient u dit te documenteren. Indien corruptie slechts een beperkt risico inhoudt, dient u proactief dit risico in kaart te brengen, dit risico te duiden en gerichte acties te ondernemen o.a. via training. Indien corruptie een verhoogd risico uitmaakt is een globale cultuuromslag binnen de onderneming vereist en dient u structurele maatregelen te nemen : een duidelijk uitgesproken anti-corruptie positie door de CEO en het senior management; afdwingbare interne anticorruptie regels; het benoemen van een verantwoordelijke voor het naleven van deze regels; vorming en coaching ; enz.
Is dit niet logisch?
Indien u uw omzet wil doen toenemen en uw winst wil verhogen, dient u toch de risico’s te kennen die deze omzet- of winstvooruitzichten in gevaar kunnen brengen. Als corruptie zo een risico is, roei dit risico dan met tak en wortel uit. Zo vermijdt u ernstige boekhoudkundige en fiscale moeilijkheden. Bovendien vrijwaart u op die manier de gezonde werking van uw bedrijf en uw reputatie bij uw werknemers en stakeholders. Tenslotte vermijdt u niet alleen de blootstelling aan strafrechtelijke en burgerrechtelijke aansprakelijkheden en sancties maar ook aan de exposure die door klokkenluiders kan worden gecreëerd.
BECI en Transparency International Belgium organiseren in het najaar een seminarie rond deze thematiek waarop u vriendelijk wordt uitgenodigd. Details volgen later.