Na mijn deelname aan de ‘Appel des XI’ (Oproep van 11 CEO’s), een initiatief van de krant L’Echo, werd mij regelmatig gevraagd welk van deze thema’s mij het nauwst aan het hart lag. Heel duidelijk: de kost van de arbeid. Ik licht mijn standpunt even toe.
Er is vaak sprake van al wat het ondernemerschap belemmert: het gebrek aan ondernemingsgeest, financiering en gekwalificeerde werkkrachten, naast overdreven belastingen en administratieve logheden.
Mijns inziens hebben bijna al die problemen een gemeenschappelijke deler: de in België veel te hoge arbeidskosten. Ik heb het hier niet gemunt op het niveau van de salarissen, dat mij redelijk logisch lijkt, rekening houdend met de levensstandaard en de ontwikkeling van ons land. Maar ik heb het moeilijk met de belasting van de arbeid. Bij ons is die de hoogste van Europa, op één land na: Frankrijk.
Er wordt te vaak gefocust op de werkgeversbijdragen. De tax shift wordt verondersteld dit gedeeltelijk te verhelpen, maar we vergeten misschien dat het hier om een tax shift gaat, geen tax cut. De impact is dus betrekkelijk beperkt en gaat bovendien gepaard met de regionalisering – en integrale hervorming – van de werkgelegenheidssteun. In vele bedrijven heeft die hervorming een negatieve invloed en wordt de positieve impact van de tax shift tenietgedaan.
Giles Daoust
Een ander averechts effect van de tax shift is de polarisatie van het sociaal overleg. Omdat de tax shift uitsluitend op de werkgeverslasten van toepassing is, beschouwen de vakbonden die als een ‘cadeau aan de werkgevers’. Na de dweperij en de retorische aankondiging blijkt echter dat de tax shift geen doorslaggevende stimulans is voor de aanwerving van werkkrachten, noch bij starters, noch bij gevestigde ondernemingen. En ook niet voor internationale ondernemingen die een vestiging in België overwegen (zij krijgen namelijk advies van gespecialiseerde bureaus die bovenstaande analyse alvast aan de cliënt doorspelen).
Het andere grote bestanddeel van de arbeidskost komt zelden ter sprake wegens zijn complexiteit: de belasting van de arbeid aan de kant van de werkkracht. Ook deze belasting is veel te zwaar. Maar als we die gevoelig terugschroeven, raken we aan andere taboes zoals de financiering van de sociale zekerheid, de gezondheidszorg, de werkloosheid, de pensioenen enz. En dat veroorzaakt onvermijdelijk angstige vragen: “En wie gaat de pensioenen financieren?”
Dit is een verkeerd debat. Als X miljoen euro federale of gewestelijke financiering moet worden overgeheveld naar het vakje ‘pensioenen’ of ‘gezondheidszorg’, dan is dit niet meer dan loodgieterij, regeringsboekhouding, dus. Waarom zou dit onmogelijk zijn? De Belgische institutionele tompoes vergemakkelijkt dit soort verrichtingen natuurlijk niet, maar dat is een ander debat.
In het ‘Appel des XI’ stellen we een andere verstorende maatregel voor: de totale afschaffing van de belasting op het werk bij technologische starters (€ 1 bedrijfskosten, alles inbegrepen = € 1 netto voor de werknemer en dus nul belastingen aan beide kanten). Dit zou in ons land een ongehoorde technologische boom kunnen veroorzaken en, wie weet?, misschien zelfs de Belgische Silicon Valley waarvan iedereen al lang droomt. Maar in het raam van dit artikel, hoeven we zover niet te gaan.
Ik ben er van overtuigd dat een gevoelige daling van de belasting op het werk (in haar geheel) de meeste hogervermelde belemmeringen van het ondernemerschap zou wegwerken: het gebrek aan ondernemerschapsgeest (door aanzienlijk lagere risico’s bij het aanwerven van personeel), de financiering (dankzij lagere werkingskosten) en de gekwalificeerde arbeidskrachten (door een vlotte arbeidsmarkt en het aantrekken van hoge profielen). Hiermee verdwijnt ook de overdreven belasting (QED).
Een dergelijk beleid zou zijn vruchten afwerpen indien de tax cut (en dus geen shift) echt significant en duurzaam is. Op die manier zal het bovendien een werkelijke impact hebben op de beslissingsprocessen in grote en kleine, Belgische en buitenlandse ondernemingen.
Het maakt niet uit of u het eens bent met de oproep van de 11 CEO’s: de bedoeling van dit initiatief is een soort schoktherapie en het voorleggen van een aantal verstorende en originele methodes aan de politieke en economische beleidsmensen in dit land. We willen ze aanzetten de klassieke vraagstukken onder een andere invalshoek te benaderen. In dit opzicht is dit vooral een grootschalige ‘out of the box’ brainstorming die – hopelijk toch – een aantal mensen zal overtuigen.