[Gastartikel]
Sinds telewerk op grote schaal is ingevoerd, wordt vastgesteld dat steeds meer en meer werknemers af en toe online blijven werken terwijl zij gedekt zijn door een medisch attest.
Deze situatie roept op tot het stellen van vragen. Kan een werknemer online arbeidsprestaties verrichten voor het verstrijken van zijn medisch attest? Kan/moet de werkgever de werknemer verbieden nog werkzaamheden te verrichten? Wat zijn de risico’s voor de werknemer en de werkgever van een eventuele vervroegde terugkeer naar het werk? Is het mogelijk om deze risico’s te beperken?
1. Tijdens de arbeidsongeschiktheid mag een telewerker geen prestaties verrichten
Een werknemer wordt geacht arbeidsongeschikt te zijn wanneer hij zijn werk niet kan verrichten wegens ziekte of ongeval. De werknemer bewijst deze arbeidsongeschiktheid door de werkgever een medisch attest voor te leggen. De arbeidsongeschiktheid eindigt zonder verdere formaliteiten aan het einde van de periode waarop het medisch attest betrekking heeft.
Een arbeidsongeschikte werknemer mag geen arbeidsprestaties voor zijn werkgever verrichten en dit, gedurende de periode van de arbeidsongeschiktheid.
Hoe zit het met extreem beperkte prestaties? Bij wijze van voorbeeld en naar analogie interpreteert de RVA in het kader van de tijdelijke werkloosheid omwille van COVID het begrip “arbeidsprestatie” zeer ruim en is zij van mening dat enkel het versturen van een professionele e-mail door een werknemer tijdens zijn periode van arbeidsongeschiktheid al een arbeidsprestatie vormt.
Het is natuurlijk verleidelijk voor een werkgever om een oogje dicht te knijpen als een arbeidsongeschikte werknemer verminderde prestaties (bijvoorbeeld het opvolgen van een project) online verricht. Strikt genomen mag een arbeidsongeschikte werknemer echter geen prestaties verrichten en in geen geval door zijn werkgever daartoe worden aangemoedigd.
Daartoe zou de werkgever de werknemers aan deze algemene regel kunnen herinneren (bijvoorbeeld via het arbeidsreglement). De werkgever zou ook de toegang tot interne software voor de werknemers in kwestie kunnen beperken, zodat zij geen ongevraagd werk verrichten.
2. Wat zijn de gevolgen als een werknemer tijdens zijn arbeidsongeschiktheid online prestaties verricht?
Indien de werknemer tijdens zijn periode van arbeidsongeschiktheid arbeid verricht na de periode die door het gewaarborgde loon wordt gedekt (de eerste 30 dagen van arbeidsongeschiktheid), loopt hij het risico zijn recht op de door zijn ziekenfonds uitgekeerde arbeidsongeschiktheidsuitkering te verliezen.
Ook voor de werkgever is deze situatie niet zonder risico. Zo loopt een werkgever die een oogje dichtknijpt voor prestaties die een arbeidsongeschikte werknemer online verricht, het risico dat de werknemer in kwestie betaling eist van zijn loon voor de dagen waarop hij arbeid heeft verricht. Volgens ons loopt een werkgever die van een werknemer, gedekt met een medisch attest, verlangt om prestaties te verrichten, eveneens het risico dat de betrokken werknemer vindt dat zijn werkgever hem een abnormale psychosociale druk oplegt.
3. Werkhervatting van een werknemer vóór het verstrijken van zijn medisch attest
Een werknemer die zich geschikt acht om vóór de in zijn medisch attest vermelde einddatum van de ongeschiktheid weer (tele)werk te verrichten, kan zijn werkgever daarvan in kennis stellen en weer aan het werk gaan. Zijn werkgever kan hiertegen bezwaar maken.
De werkgever mag de werknemer niet vragen een medisch attest over te leggen waaruit blijkt dat hij in staat is zijn werkzaamheden te hervatten, en hij mag evenmin verlangen dat de werknemer zich aan een onderzoek bij werkhervatting onderwerpt. Alleen werknemers in een veiligheidsfunctie worden aan een dergelijk onderzoek bij werkhervatting onderworpen.Werknemers vervullen een “veiligheidsfunctie” als zij arbeidsmiddelen, waarbij motorvoertuigen, kranen, gevaarlijke toestellen (…), in werking zetten, besturen of dienstwapens dragen, voor zover zij de veiligheid en gezondheid van andere werknemers van de onderneming of van ondernemingen van buitenaf, in gevaar kunnen brengen.
Daarbij dient te worden opgemerkt dat een werknemer niet kan eisen om zijn taken te hervatten via telewerk als dit niet vóór de arbeidsongeschiktheid is overeengekomen.Anderzijds belet niets een werkgever en een werknemer om een hervatting van het werk via telewerk overeen te komen, indien dit de herneming van het werk van de werknemer kan bespoedigen. Vervolgens moet een addendum bij de arbeidsovereenkomst worden gesloten waarin de modaliteiten van het telewerk worden vastgelegd.
Over de auteur
Océane De Ridder, Junior Associate at CMS Belgium & Gaël Chuffart, Partner at CMS Belgium
