“Ik heb de Verenigde Staten in de steek gelaten”, zei de Amerikaanse president Jimmy Carter toen hij in 1977 op staatsbezoek was in Polen. Althans volgens de tolk, maar die was misschien even verstrooid. Alles onmiddellijk vertalen is natuurlijk ook niet gemakkelijk, terwijl in de diplomatie of de handel fouten wel grote gevolgen kunnen hebben. Een vakman inhuren is dus zeker geen luxe.
Kent u om te beginnen het verschil tussen een vertaler en een tolk? Heel eenvoudig: een vertaler werkt met geschreven teksten, een tolk met het gesproken woord. Ze vertalen allebei, maar het resultaat van hun werk verschilt. Een tolk is dus altijd ook een “vertaler”, maar niet alle vertalers kunnen tolken.
Tolken is immers een hooggespecialiseerde activiteit, die een specifieke knowhow en een uitgebreide algemene cultuur veronderstelt. In ons land word je tolk na vijf jaar hard studeren en vele uren oefenen. Je moet mentale automatismen verwerven, goed kunnen anticiperen, stressbestendig zijn en in staat om tegelijk te luisteren en te praten.
Iedereen heeft op tv tijdens het journaal al eens tolken aan het werk gezien, bijna altijd in grote internationale organisaties zoals de NAVO of de Europese Unie. Maar ook voor KMO’s zijn ze vaak onmisbaar, om commerciële onderhandelingen mogelijk te maken, leveranciers te ontvangen, juridische geschillen te helpen beslechten en persconferenties vlot te laten verlopen. Professionele tolken zijn de interface tussen bedrijven en hun buitenlandse partners, telkens wanneer de communicatie onberispelijk moet verlopen.
Er is tolken en tolken
Tolken kan op vier verschillende manieren. Simultaan tolken komt het meeste voor: de tolk vertaalt dan onmiddellijk alles wat de spreker zegt. Als meerdere personen naar de tolk willen luisteren, hebben ze een speciale audio-installatie nodig. De tolk spreekt in een microfoon en de aanwezigen die vertaling wensen, zetten een koptelefoon op en kiezen het kanaal van hun taal. De tolk zit in een cabine, zodat hij geen last heeft van omgevingslawaai.
Fluistertolken is een specifieke vorm van simultaan tolken die wordt toegepast wanneer slechts één of enkele personen vertaling nodig hebben. De tolk gaat dan naast die persoon zitten en fluistert de vertaling in zijn oor.
Bij consecutief tolken wordt een spreker slechts achteraf vertaald. De tolk neemt notities, wacht tot de spreker na enkele minuten pauzeert en reconstrueert dan het verhaal in de doeltaal.
Bij verbindingstolken – ook wel liaisontolken genoemd – zit de tolk middenin de groep en vertaalt hij zin per zin wat de aanwezigen zeggen. Deze tolkmethode is vooral geschikt voor commerciële onderhandelingen.
Een bedrijf dat tolken inhuurt, mag de logistieke dimensie van de operatie niet uit het oog verliezen. Simultaan tolken is bijvoorbeeld onmogelijk zonder technisch materiaal. En als de sprekers meerdere talen gebruiken en ook het publiek divers is, wordt de situatie zo complex, dat één of twee technici onontbeerlijk zijn.
Afhankelijk van het verloop van het evenement, het aantal deelnemers en de manier waarop ze met elkaar omgaan, is één microfoon voor de spreker voldoende of moet integendeel iedereen er eentje krijgen. Voor een rondleiding is er dan weer draagbaar materiaal nodig.
Nog enkele tips:
1. Reserveer zo vroeg mogelijk de tolken en het materiaal voor een vergadering;
2. Vraag de organisatoren om zoveel mogelijk informatie over het evenement te geven: exacte timing en agenda, het onderwerp, de grootte van de zaal, het aantal deelnemers, de talen van sprekers en deelnemers en indien mogelijk het beschikbare budget;
3. Geef de tolken vooraf informatie om zich voor te bereiden: een dossier over het onderwerp van de bijeenkomst, eventuele PowerPoint-presentaties, websites met meer informatie, een termenlijst, een korte bio van de sprekers enz.;
4. Om correct te werken moeten de tolken de sprekers goed kunnen zien of minstens over een videolink beschikken. Geen cabines mogelijk? Scherm ze dan toch af van het omgevingslawaai;
5. Kies het juiste materiaal voor het evenement: heeft het publiek koptelefoons nodig? Moet het werk van de tolken in de zaal uitgezonden worden? Zal de spreker een loopmicrofoon of dasmicrofoon gebruiken? Of blijft hij aan het spreekgestoelte staan?
Neem contact op met de auteur:
Ania Barbé, CEO Ubiqus Belgium
Tel.: +32 2 725 23 70 – abarbe@ubiqus.com