Brussel kan voor zijn Good Move plannen veel leren van de buitenlandse steden. In Genève bijvoorbeeld zorgen, net als in Brussel, de aangroeiende bevolking en het grote aantal pendelaars samen voor verkeersknopen. Als je bedenkt dat de 19 gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest al veel stof voor discussie leveren, dan kun je je inbeelden welke krachttoer het was om de 45 gemeenten van de agglomeratie Genève tot een grensoverschrijdende organisatie en aansturing van het openbaar vervoer te bewegen. Toch is Genève erin geslaagd het beheer van trein, tram en bus te centraliseren.
In 2014 besloot de Zwitserse agglomeratie om een einde te maken aan de versnippering van het openbaar vervoer en de aansturing over een totaal andere boeg te gooien. “We wilden de band versterken tussen de verschillende autoriteiten, de administraties en de bevolking”, vertelt David Favre, directeur-generaal Office Cantonal des Transports Publics van Genève. In 2017 werd met de Direction Générale des Transports (DGT) één gemeenschappelijke maatschappij voor het ganse kanton opgericht, die in dialoog en overleg ging met lokale co-operatieve organisaties. Twee comités zagen het licht: één dat alle stakeholders bij elkaar bracht en één dat alle professionele private partners verzamelde. Om inspraak van de gebruikers te realiseren, hield men een enquête bij 12.000 burgers.
Capaciteit verdubbelen
De vereende krachten stippelden een strategische visie voor 2030 uit. “Dit gaat verder dan enkel een betere mobiliteit”, legt David Favre uit. “Onze ambitie is om naar een groenere agglomeratie te evolueren.” De eerste stap voorwaarts was het Forum Mobilité 2030, waar 150 deelnemers het plan hun zegen gaven. Een belangrijk principe: vervoermiddelen die weinig publieke ruimte innemen krijgen voortaan privileges. En tegen 2030 wil men de capaciteit van het openbaar vervoer verdubbelen. “De focus ligt op het openbaar vervoer, maar we willen ook de ‘zachte mobiliteit’ niet vergeten”, zegt Favre. Een van de maatregelen voor de voetgangers betreft het installeren van slimme verkeerslichten aan zebrapaden (uitgerust met sensoren die lichaamswarmte lokaliseren). Tweewielers krijgen een betere ontsluiting van het fietsnetwerk.
Genève maakte een wet voor een coherente en evenwichtige mobiliteit (LMCE). Die bevat liefst 100 maatregelen die met 68% van de stemmen goedgekeurd zijn. De meerderheid wil meer nabije mobiliteit, meer parkings in de periferie, een algemene snelheidsbeperking tot 30 km/uur in het centrum en meer nieuwe diensten zoals gedeelde scooters en fietsen. Wat opvalt, is dat sommige maatregelen eerder de inwoners ten goede komen dan de weggebruikers.
Tegen 2024 wil Genève 20% meer openbaar vervoer. Een cruciale rol in de transitie speelt de intussen in gebruik genomen Léman Express. Dit regionaal treinennetwerk (RER), met 45 stations en 23 km aan lijnen connecteert één miljoen mensen. Vandaag bevindt 80% van de inwoners en 86% van de pendelaars zich binnen een straal van 1,5 km van het netwerk. Voor alle lijnen geldt slechts één ticket, met multimodale en gunstige tarieven.
De realisatie van de extreem ambitieuze plannen gaat uiteraard ook gepaard met grote wegen- en spoorinfrastructuurwerken. Dit jaar alleen al zijn er 50 belangrijke werven in het kanton. David Favre geeft toe dat hij de inwoners soms om geduld moet vragen. Maar als je goed uitlegt dat een betere doorstroming van het verkeer en het efficiënter maken van alle verplaatsingen het einddoel is, kun je op veel begrip rekenen. Een online-platform dat de werven coördineert en erover communiceert, beperkt zoveel mogelijk de hinder voor de burgers. En wat ook helpt: de wetenschap dat de initiatieven lonen. De reeds uitgevoerde maatregelen hebben al tot een vermindering met 14% van het pendelverkeer aan de grenzen van de stad geleid.