De site van Tour & Taxis is als emblematisch Brussels erfgoed de afgelopen jaren flink geëvolueerd en kreeg daarom nieuwe functies in de stad. De mobiliteitsoplossingen volgen vandaag dezelfde trend onder de koepel van een Smart Mobility Hub, ontstaan uit de samenwerking tussen Extensa – de eigenaar van Tour & Taxis en Beci.
Tour & Taxis (of Thurn & Taxis) ontstond aan het begin van de vorige eeuw, oorspronkelijk als een logistiek platform verbonden met het spoorwegnet. Het droeg bij tot de economische ontplooiing van Brussel, dat tot het einde van de jaren zestig ‘s lands grootste industriestad was. Op een oppervlakte van meer dan dertig hectare werden in de vorige eeuw echte architecturale meesterwerken gebouwd: het Koninklijk Pakhuis, het Hôtel de la Poste, het Douanegebouw, de Gare Maritime, enz. Kris Verhellen, Managing Director van Extensa: “Twee gebeurtenissen gaven de activiteiten op de site de doodsteek. Ten eerste, de opkomst van de container. Die bracht een revolutie in de logistiek teweeg en verschoof het vervoer van trein naar vrachtwagen. En ten tweede, de eenheidsmarkt, die het douanestelsel grotendeels overbodig maakte.”
Kris Verhellen – CEO van Extensa
Een participatieve en visionaire wijk
Roma non fu fatta in un giorno. En ook Tour & Taxis renoveert geleidelijk. Maar iedereen die er werkt of er nu en dan naartoe stapt voor van een van de vele evenementen die er plaatsvinden, stelt vast dat de site permanent en regelmatig verandert. Onder impuls van Extensa maken de renovaties van gebouwen en de nieuwbouw samen deel uit van een nieuwe dynamiek. Renovatie bracht nieuw leven in het Koninklijk Pakhuis, waar heel wat bedrijven onderdak vonden, in het Hôtel de la Poste, waar allerlei evenementen plaatsvinden, en in het Douanegebouw, waar momenteel het bureau Publicis is gevestigd. Daarnaast werden op de site nieuwe gebouwen opgericht voor Leefmilieu Brussel en het Bestuur van de Vlaamse Gemeenschap. Verderop loopt de groene wandeling die Laken en Molenbeek met het stadscentrum verbindt via de parken Tour & Taxis en Béco.
De lopende projecten werken o.a. aan de herinrichting van de Gare Maritime, de renovatie van het Hôtel de la Poste, de verbouwing van het Douanegebouw tot een … hotel en de bouw van woningen. Van al deze toekomstige verwezenlijkingen zouden de eerste in 2019 moeten worden ingehuldigd. Op langere termijn moet de site een mix van kantoren, woningen, winkels en recreatieve ruimten bieden. De renovatie van de Gare Maritime geldt momenteel als het belangrijkste lopende project. “Ooit was dit het grootste vrachtstation van Europa”, legt de CEO uit. “Het is een buitengewone structuur: 4 hectare onder dak, 270 meter lang. We ontwikkelen er een commerciële benedenverdieping met een drieledige aanpak: drinken en eten, gezondheid en welzijn, en technologie. Op de andere verdiepingen voorzien wij kantoren en andere beroepsruimten. Eerlijk gezegd is er sinds het Atomium geen project van deze omvang in Brussel meer geweest.” Het is ook voorzien om daar een Brussels Food Campus op te zetten.
“Tour & Taxis is een wijk in de stad. Beschouw het als een laboratorium en vooral een ambitieus project.”
Kris Verhellen, CEO van Extensa
De mobiliteit opvatten …
Naast de Gare Maritime komen er ook woongebouwen, een rust- en verzorgingstehuis en een ondergrondse parkeergarage met zo’n 900 plaatsen. “Tour & Taxis is een wijk in de stad”, stelt Kris Verhellen. “Het is een echt laboratorium en vooral een ambitieus project voor de stad. En zoals ik al vaak zei, hebben we alle mogelijke hulp nodig om het te voltooien. Alle suggesties zijn welkom, zeker op het gebied van mobiliteit.” Al deze nieuwe ontwikkelingen gaan trouwens vandaag en morgen gepaard met nieuwe verplaatsingsmodi.
Hoewel de auto het favoriete vervoermiddel blijft om Tour & Taxis (en zijn zowat 3.500 parkeerplaatsen) te bereiken, is het al lang niet het enige. Naast de fiets, die jaar na jaar aan populariteit wint, zijn er ook shuttles beschikbaar tussen het station Brussel-Noord en de site, die uiteraard ook toegankelijk is met het openbaar vervoer. De bestaande mobiliteitsoplossingen zullen in de toekomst echter moeten worden ontwikkeld om tegemoet te komen aan de behoeften van de ongeveer 9.000 mensen die dagelijks op de site aanwezig zullen zijn (6.000 werkkrachten en 3.000 inwoners). Dit blijft een lage schatting, die geen rekening houdt met de bezoekers aan evenementen en de toeristen die de nieuwe Gare Maritime zullen willen ontdekken.
Extensa en BECI bij Tour & Taxi
… in samenspraak met heel wat spelers
Extensa is ook betrokken bij de mobiliteit. Vooral wat betreft de ‘Picardbrug’, die het kanaal ter hoogte van de Picardstraat zou moeten oversteken, richting het woonproject Riva aan de overkant, dat eveneens door Extensa wordt beheerd. Met deze brug komt er een rechtlijnige verbinding tussen Tour & Taxis en het station Brussel-Noord, waardoor de afstand tussen beide nog korter zal worden. Voor voetgangers is dit minder dan een kilometer, maar de overgrote meerderheid van de mensen die op Tour & Taxis werken, beschouwt dit nog als ‘mijlenver’. “Een enquête onder Vlaamse ambtenaren op de site vroeg hen welke sporten zij daar het liefst zouden willen beoefenen”, vertelt Kris Verhellen. Joggen en wandelen kwamen uit de bus. “Voor de eersten hebben we het park ingericht, voor de tweeden hebben we shuttles beschikbaar gesteld.”
“In feite is mobiliteit vaak en vooral een kwestie van gedrag”, vervolgt hij. “Voor één van de bedrijven waarvan de kantoren in het Koninklijk Pakhuis zijn gevestigd, moesten we het aantal parkeerplaatsen verminderen. In het begin kwam er protest, maar minder dan een jaar later hadden de werknemers alternatieven gevonden en sprak niemand daar nog van.” Het openbaar vervoer behoort tot de “bevoorrechte” partners. De NMBS, uiteraard, met de heropening van het station Tour & Taxis, maar ook de MIVB, die een rol kan spelen in een betere toegankelijkheid van de site. Verscheidene projecten zijn of werden bestudeerd. Zo bijvoorbeeld een tramlijn naar Brussel-Noord. Kris Verhellen pleit ook voor de opening van een metrostation dat onder het Saincteletteplein werd gebouwd maar nooit in gebruik genomen. Dit station ligt tussen de stations IJzer en Ribaucourt (volgens de MIVB te dicht naast elkaar om een tussenstation te openen). Dit spookstation zou in de toekomst zijn nut kunnen bewijzen dankzij de geplande ontwikkeling van Tour & Taxis.
Extensa en BECI bij Tour & Taxi
Mobility Hub
Zoals zijn CEO aangeeft, staat Extensa open voor elk voorstel en idee aangaande mobiliteit. Zowel de “klassieke” oplossingen, zoals fietsen of carpoolen, als de meest “originele” oplossingen, zoals een kabelbaan of monorail tussen het Noordstation en de site, “maar deze zijn voor ons om verschillende redenen niet interessant, met name vanwege de te korte afstand om een dergelijk project rendabel te maken”.
Bovendien ligt Tour & Taxis vlak naast het kanaal. Waarom dus geen halte Tour & Taxis voor de Waterbus die Vilvoorde en het centrum van Brussel zal verbinden? Tot zover enkele ideeën voor een wijk die de laatste jaren aan weerszijden van het kanaal sterk is veranderd en daarom een nieuwe aanpak van mobiliteit vereist. De bedoeling van de “Smart Mobility Hub”, in samenwerking met Beci en alle spelers van de mobiliteit is dus een project dat als voorbeeld kan dienen en de ontwikkeling van andere projecten voor de toekomst van de stad kan inspireren.