Met de gemeenteverkiezingen in het verschiet, steken de discussies over de organisatie van Brussel de kop weer op. Er is sprake van een herziening van het institutionele raderwerk om deze mettertijd zeer log geworden machine aan een vereenvoudigingskuur te onderwerpen. De fusie van de Brusselse gemeenten is weer aan de dagorde.

Vóór

Zakia Khattabi, mede-voorzitster van Ecolo

Met Groen werken wij een project af over de institutionele organisatie van Brussel, die niet langer met de werkelijkheid overeenstemt. De grondleggers van Brussel creëerden ooit een waar kantwerk van oplossingen voor een aantal institutionele hindernissen. 30 jaar later is dit stukje kantklossenwerk uitgegroeid tot een afzichtelijke warboel waar niemand nog aan uit kan. Laten we eerst de gemeenschappelijke commissies afschaffen en aangelegenheden als individualiseerbare vorming doorschuiven naar het Gewest. Op die manier zullen Franstaligen en Vlamingen gelijk staan voor het beleid. De regionalisering van het onderwijs zorgt voor spanningen, terwijl het Gewest dit dossier zou kunnen beheren via een platform waarin alle spelers samen zouden nadenken over de eigenheden van het onderwijs in Brussel.

Sommige Vlamingen zullen een institutioneel debat eisen. Zouden we niet best zelf een project hebben, in plaats van het model van een minderheid te volgen? Wij staan open voor een denkproces over de fusie van de gemeenten volgens de principes van solidariteit, gelijkheid van behandeling en subsidiariteit. Gelijkheid tussen de burgers en de gemeenten kan bijvoorbeeld door een uniformering van de fiscaliteit in gans het Gewest. Als lid van Ecolo ben ik gekant tegen de afschaffing van de gemeenten, waar de burgers rechtstreeks contact hebben met het beleid. Maar op het vlak van herindeling en rationalisering kan heel wat worden verricht. Is het bv. normaal dat de Stad instaat voor projecten van gewestelijk belang als het Terkamerenbos, de Heizelvlakte of het stadion? Zulke lasten, of bv. gemeenschappelijke infrastructuren zoals zwembaden, kosten fortuinen!

Dit voorstel om van nul te beginnen krijgt vooral tegenstand van lokale verkozenen die hun grondgebied verdedigen als een schat. Er bestaan veel interne meningsverschillen, met sommigen die beweren dat Brussel te sterk is en als een belegerd bolwerk reageert. Onze visie staat los van deze machtsspelletjes en focust op het belang van de Brusselaars.

Tegen

Philippe Close (PS), burgemeester van de Stad Brussel

Dit debat beoogt divisie en vereenvoudiging, terwijl het bestuur van een stad per definitiecomplex is en mensen verenigt. ‘From scratch’ willen herbeginnen? Dat overtuigt alleen mensen die niets afweten van institutioneel recht. Een mooie punchline, dat wel, maar bedrieglijk. België is het resultaat van een ingewikkelde geschiedenis en ons federaal stelsel berust op evenwichten. Brussel werd als Gewest 25 jaar lang onvoldoende gefinancierd. Vandaag beschikt het over de nodige middelen en scoort de gewestelijke dimensie sterk. Dit zal zo blijven en het debat over de fusie van de Brusselse gemeenten zal wellicht uitdoven.

Laten we ook niet te conservatief ingesteld zijn. Ik ben geen voorstander van een status-quo, maar van een gulden; pragmatische middenweg. We mogen ons waarschijnlijk verwachten aan institutionele doorbraken, liefst met de klemtoon op doeltreffendheid. Als dit gepaard gaat met een vereenvoudiging, zoveel te beter, maar wellicht komen er ook complexe mechanismen bij kijken waarin iedereen zijn zeg heeft, zoals voor de Brusselse klinieken.

Ik vind het wel nuttig om de grenzen tussen de gemeenten te bespreken en de werking tussen gemeenten onderling en tussen gemeente en Gewest te versterken. Voor Neo hebben de Stad en het Gewest trouwens prima samengewerkt. De Vlaamse en Nederlandstalige partijen pleiten voor de fusie omdat ze ondervertegenwoordigd zijn in de gemeenten, vergeleken met de betrekkelijke invloed die ze op gewestelijk vlak kunnen hebben. Tweetalige lijsten zouden dit kunnen verbeteren. Sinds de splitsing van BHV, beschouwen deze verkozenen zich als Nederlandstalige Brusselaars (de N-VA uitgezonderd), en niet meer als ambassadeurs van Vlaanderen. De Franstaligen vertegenwoordigen amper 20% van de federale meerderheid. Hoog tijd om ze niet meer in een hoekje te verdringen en de communautaire breuklijnen weg te werken. Brussel is tegelijk een stad en een wereld, met 184 nationaliteiten. Net voor de decumulatie, pleitte mijn laatste wetsvoorstel als parlementslid voor de deelneming van de 35% niet-Belgische bewoners van Brussel aan de gewestelijke verkiezingen.