Tekort aan zorgpersoneel: het sneeuwbaleffect

Wat kunnen we doen om de aantrekkelijkheid van het beroep van verpleegkundige in Brussel te verhogen, gezien het tekort in de sector? Om deze vraag te beantwoorden heeft BECI, in samenwerking met CareForce One, een HR-team gespecialiseerd in de zorgsector, de spelers uit deze sector samengebracht.

In Brussel is het beroep van verpleegkundige niet langer aantrekkelijk. Sinds de opleiding verpleegkunde in 2016 werd verlengd (van 3 naar 4 jaar), zag de Franse Gemeenschap een daling van het aantal studenten van ongeveer 20%. Na de Covid-19 pandemie was er ook een daling van ongeveer 20-25% in beroepen in scholen.

Volgens de voormalige minister van Hoger Onderwijs in de regering van de Federatie Wallonië-Brussel, Valérie Glatigny, is het aantal inschrijvingen voor verpleegkunde gedaald van ongeveer 4.000 studenten in 2015-2016 tot ongeveer 2.323 in 2020-2021, een daling van bijna 40% in vijf jaar.

En toch, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aangeeft, “vormen verpleegkundigen de ruggengraat van de gezondheidszorg”. Dus, “hoe kunnen we zonder hen bijdragen aan het realiseren van de missie van zorginstellingen?” vraagt Stéphanie de Patz, medeoprichter van CareForce One, een HR-bedrijf dat gespecialiseerd is in de gezondheidszorgsector.

Daling in aantrekkelijkheid

Tijdens een rondetafelgesprek georganiseerd door BECI in samenwerking met CareForce One, identificeerden Brusselse professionals uit de gezondheidszorg een aantal belangrijke onderling samenhangende problemen met betrekking tot het tekort aan verplegend personeel.

Ten eerste, naast het feit dat studies verlengd worden, zonder het voordeel van een masterdiploma, zijn er in de verpleegsector soms stages zonder begeleiding, wat mensen ontmoedigt om verder te studeren. Volgens Le Spécialiste, de bron van socio-professionele informatie voor Belgische gespecialiseerde artsen, heeft slechts 60% van de werkende verpleegkundigen een diploma. In België worden diploma's uit andere landen niet erkend (zoals bijvoorbeeld het geval is met Oekraïense diploma's).

Bijgevolg leidt de daling van het aantal studenten tot een personeelstekort van ongeveer 10%, waarbij de situatie verschilt van dienst tot dienst (ziekenhuizen, rust- en verzorgingstehuizen). Tegelijkertijd neemt het aantal langdurige patiënten toe.

De sprekers tijdens de rondetafelconferentie merkten ook op dat middelbare scholen leerlingen systematisch in de richting van een universitaire opleiding sturen, omdat die als beter voor hun cijfers wordt beschouwd.

Tijd voor een reactie

Met deze vaststellingen in het achterhoofd, hoe kunnen we het beroep van verpleegkundige aantrekkelijker maken? Ten eerste benadrukten de gasten aan de rondetafel het belang van de arbeidsomstandigheden voor zorgpersoneel, waarbij ze adviseerden om het aantal patiënten per verpleegkundige te verminderen (van de huidige 12 naar 8). Hoewel dit bijna 500 miljoen euro zou kosten, zou dit bedrag kunnen worden gehaald uit het Zorgpersoneelfonds, een initiatief gericht op het ontwikkelen van werkgelegenheid en arbeidsomstandigheden voor zorgpersoneel.

De verhoging van diploma's werd ook op tafel gelegd. Het is raadzaam om ze op te trekken tot masterniveau en te zorgen voor een snelle gelijkwaardigheid van beroepscertificaten. Daarnaast zouden voorlichting en bewustmaking van jongeren over loopbanen in de zorgsector en een betere begeleiding van stages studenten aanmoedigen om verder te studeren.

“Het garanderen van het prestatieniveau van de gezondheidssector, dat een van de beste in Europa is, zal ons zowel nationaal als internationaal aantrekkelijker maken,” zegt Jan De Brabanter, CEO a.i. van BECI, en voegt eraan toe: ”De resultaten van deze rondetafelconferentie zullen worden voorgelegd aan de toekomstige Brusselse regering, in de hoop beleid en initiatieven te ontwikkelen die het beroep van verpleegkundige aantrekkelijker, duurzamer en bevredigender zullen maken.