Welke functie is voor leiders weggelegd in een wereld die volop verandert, terwijl velen van ons machteloos toekijken? Hoe moeten leiders zelf veranderen om deze evoluties bij te houden? Hoe kunnen hun organisaties daar voordeel uit halen? Dit soort vragen zullen deskundigen op het gebied van transformerend leiderschap op 7 februari in het Brusselse Plaza Hotel trachten te beantwoorden.

Hassania El Youssfi

Hassania El Youssfi, de initiatiefneemster van deze eerste Brusselse Leadership Day, is de oprichtster van Talentec Coaching. Als specialist in team & leadership coaching bracht ze een indrukwekkend panel samen (lees meer), onder leiding van Paul Martinelli, President van het John Maxwell Team in de VS. Panelleden zijn onder meer Olivier Willocx (CEO van Beci, partner van het evenement), Laurent Ledoux (oprichter van Phusis) en Thomas Van Eeckhout (CEO van EASI).

Waartoe dient een dergelijke dag? “Overal om ons heen merken we sociale en economische spanningen. De beroepswereld gaat gebukt onder absenteïsme, demotivatie, burn-out, niet-betrokkenheid en routine. We stellen ook een grote diversificatie vast, die te maken heeft met generatie of geslacht. En verder de digitalisering, modelverschuivingen, organisatorische veranderingen… Dit alles gebeurt gelijktijdig! Adaptief leiderschap is een manier om met deze snelle veranderingen om te gaan”, stelt Hassania El Youssfi.

De rol van de leider moet dus evolueren, zowel in de politiek als in het bedrijfsleven: “Het is nu eenmaal zo: de transformatie van organisaties begint met die van hun leiders. Besluitvormers, CEO’s, ondernemers, managers, invloedrijke en vooral inspirerende mensen hebben de stap al gezet naar transformerend of adaptief leiderschap.”

Onzekerheidsfactoren combineren met een duidelijke visie

Een visie hebben en erover kunnen communiceren zijn fundamentele troeven, aldus Olivier Willocx (Beci), die deze onderwerpen op 7 februari zal bespreken. “Mensen hebben leiders nodig. Op politiek vlak zie ik in veel landen al dan niet geliefde machthebbers met een sterk leiderschap: Vladimir Poetin, Donald Trump, Boris Johnson… Het volk volgt degenen die vastbesloten lijken te zijn, die een visie dragen. Soms is die visie eenvoudig of zelfs simplistisch. Wie de kluts kwijt is, is bereid om inspirerende mensen te volgen. Zoals Greta Thunberg, in een ander domein.”

In de bedrijfswereld is het niet anders: “Op een gegeven moment heb je iemand nodig die een visie heeft op de organisatie. En die deze visie duidelijk uitdrukt, zelfs als die niet volledig klopt. De vraag is hoe je de zaken voorstelt en hoe je een buy-in creëert. In een wereld die steeds sneller verandert, anticipeert de leider voortdurend op de toekomst. Hij probeert deze toekomst uit te leggen binnen de perken van wat de mensen om hem heen kunnen begrijpen. Leiderschap is onder andere de gave om factoren van onzekerheid te combineren met een duidelijke visie. Ook al twijfelt de leider aan zijn eigen visie, heeft hij er alle belang bij om zelfzekerheid aan de dag te leggen. Anders verontrust hij de mensen. Zonder de steun van de gemeenschap, het personeel, de aandeelhouders, is de leider geen lang leven beschoren!”

Laat iedereen initiatieven nemen met een zekere autonomie

Laurent Ledoux

De empowerment van de radertjes binnen het bedrijf is een andere uitdaging, meent Laurent Ledoux, oprichter van Phusis, gespecialiseerd in bedrijfstransformatie.

“Het klassieke hiërarchische mechanisme vervangen door participatief bestuur, daar gaat het om. Een dergelijk management verdeelt leiderschap en maakt een ‘leader maximus’ overbodig. Weliswaar vereist dit een fundamentele verandering in de houding. Vandaag hanteren we nog steeds het soms overdreven concept van de heldhaftige leider, die zogezegd groter en sterker zou zijn dan de anderen.” Het enige wat je hoeft te doen is zijn geboden te volgen en alles komt in orde. “Op politiek niveau is Donald Trump daar de meest infantiele en slopende karikatuur van. Het discours van zulke leiders is simplistisch: ‘De maatschappij heeft problemen, maar jullie dragen daar niet de schuld van. Ze worden veroorzaakt door anderen. Vertrouw op mij. Ik ben degene die dit alles gaat rechttrekken.’ Zulke woorden slagen er meestal in om gemoederen te bedaren, omdat ze het schuld- en verantwoordelijkheidsgevoel wegnemen. Maar op de lange termijn lossen ze niets op.”

Deze analyse geldt gedeeltelijk ook voor bedrijven: “We moeten weg van het schema waarin de baas alles bepaalt en daarbij een schandalig loon en overdreven bonussen in de wacht sleept. Naar mijn mening heeft elke levende organisatie, elke vennootschap, het leiderschap van al haar leden nodig. Ook al zal het zich dan anders uitdrukken. Voor sommigen zal het zich op het niveau van de strategie afspelen, anderen zullen eerder op de klanten focussen, enz.”

We hebben behoefte aan inclusieve vormen van beheer en besluitvorming. “De absolute leider is een hersenschim. Een ware leider oefent soms zijn leiderschap uit, terwijl hij op andere gelegenheden een stapje opzij zet en zo iedereen in staat stelt initiatieven te nemen met een ruime autonomie, in een omgeving waarin elke werknemer zich ook als persoon kan ontwikkelen.”

Actie en positieve invloed

Kortom, een paradigmaverschuiving waarbij ondernemers moeten worden begeleid, zegt Hassania El Youssfi. “Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat leiderschap meer is dan een titel of een functie: in feite een proces van persoonlijke groei.” Zij ziet daarin vijf ontwikkelingsfasen, die op 7 februari worden besproken. Eén: een visie ontwikkelen en deze overbrengen aan het team. Twee: de kwaliteiten van het team ontwikkelen en deze associëren met de visie om buy-in te verkrijgen. Drie: de verwachte operationele resultaten bereiken. Vier: investeren in de teamleden om hun leadership te ontwikkelen en de toekomst te verzekeren. En vijf: geloofwaardig worden en de invloed van een echte leider verkrijgen, die door iedereen wordt erkend.

“Echt leiderschap draait om actie en positieve invloed. Het draagt ook bij tot systeemdenken, om problemen gemakkelijker op te lossen. De sprekers zullen op de Leadership Day creativiteit, tools, gidsen en inspirerende verhalen hanteren om de ondernemers en besluitvormers hopelijk voldoende vertrouwen in te boezemen om initiatieven te nemen en het een en ander te veranderen.”

Vrouwelijke en mannelijke leiders

Olivier Willocx

Het evenement rekent op een aanzienlijke aanwezigheid van vrouwen. De evolutie van het vrouwelijk leiderschap en de manier waarop het wordt bekeken, zijn andere vraagstukken voor de komende jaren, volgens Olivier Willocx: “Vrouwelijk en mannelijk leiderschap lijken verschillend te zijn. We verwachten – terecht of ten onrechte – niet dezelfde houding van een man en van een vrouw. Zo wordt humor in vergaderingen vaak beter aanvaard van een man. Waarom? Zeker een stereotype om aan te vechten, maar de sympathieke kant uit zich via andere kanalen.”

Het gaat hier om assertiviteit, een gevoel van legitimiteit. “Als we bijvoorbeeld een evenement bij Beci organiseren, nodigen we evenveel mannelijke als vrouwelijke leiders uit. Vaak gaan vrouwen hier niet op in, terwijl mannen de uitnodiging aanvaarden. Sommige feministen bekritiseren ons terecht omdat er alleen mannen op het podium staan… Op een gegeven moment moet de samenleving veranderen. Het zou goed zijn dat vrouwen, die het gevoel hebben dat ze niets relevants te vertellen hebben, geconfronteerd worden met mannen die niet twijfelen aan de relevantie van hun verhaal. Te meer omdat beide groepen er even boeiende invalshoeken op nahouden … Misschien zou een combinatie van beide aangewezen zijn.”

Vrouwen durven vaak minder vaak voor hun verlangens en ambities op te komen. “Dit stel ik gewoon vast. Als hogere functies openstaan, hoor ik vaak vrouwen zeggen: ‘Als er zich geen mannen aanbieden, dan ga ik er voor …’ Er is toch geen reden om de mannen voorrang te geven? Ofwel wil je die baan, ofwel niet. Maar in het eerste geval ga je er meteen voor!”