Hoe paradoxaal ook, steden zijn prachtige voorbeelden van veerkracht en duurzaamheid. Op 150 km van Brussel pronkt Rotterdam met een prachtig staaltje stedelijke reconversie: in het havengebied werd een verlaten scheepswerf omgebouwd tot een campus waar innovatie, vorming en productie hoogtij vieren. We gingen er op bezoek.
De stedelijke gebieden concentreren 54% van de wereldbevolking (het wordt 65% tegen 2030) en 70% van het bruto binnenlands product. Ze concentreren helaas ook gigantische sociaaleconomische uitdagingen, want hoe moet je nu iedereen bij de welvaart betrekken en aan een baan helpen? En hoe kunnen deze gebieden de productie integreren in een stedelijk weefsel waar de industrie achteruitgaat en de ruimte optimaal dient te worden ingezet?
Veel Europese steden pakken deze vraagstukken met originele oplossingen aan. Rotterdam beschouwde de schipbreuk van de scheepsbouwindustrie als een kans om een innoverend industrieel productiecentrum in het leven te roepen. Het werd de RDM campus (Research, Design and Manufacturing).
De haven- en stedelijke overheden van Rotterdam treurden niet lang om de ruim 2.000 banen die in enkele maanden verloren gingen: ze besloten al gauw een nieuwe bestemming te geven aan dit uitgestrekt gebied van nagenoeg 100 ha. Zo ontstond in februari 2009 het Innovation Dock in het vroegere havengebied, onder impuls van het Albeda College, de Hogeschool Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam. Het historische gebouw, ruim 10.000 m² groot en 20 m hoog, werd behouden. Zijn oude daksparren en antieke poorten leggen de band tussen het luisterrijke verleden en de innoverende toekomst. De RDM campus opende enkele maanden later – in oktober 2009 – zijn deuren. Het gebied zag een toestroom van ondernemers die productieactiviteiten opnieuw in de stedelijke omgeving wilden integreren, echter zonder de residentiële functie van een stad als Rotterdam in het gedrang te brengen..
Bruggen bouwen tussen onderwijs, onderzoek en onderneming
Als Coördinator Duurzame Ontwikkeling bij Beci kwam Laura Rebreanu verbluft terug van een studiereis op de RDM Campus: “Een prachtig voorbeeld van steun aan productieactiviteiten, gericht op innovatie en de versterking van de band met het onderwijs, het onderzoek en de ondernemingen! De zeer indrukwekkende ruimten worden gedeeld tussen de Hogeschool Rotterdam en de Makerspace, tegelijk een incubator voor starters en een creatie- en fabricageruimte voor al wie zijn ideeën gestalte wil geven.”
Wie zich daar installeert, krijgt een zeer goedkope toegang tot de infrastructuur en spitstechnologisch gereedschap, naast verscheidene begeleidingsdiensten en de mogelijkheid om opleidingen te volgen. De banden en de gedachtewisseling tussen studenten en starters zijn sterk en intens. De gebruikers van de Makerspace worden trouwens aangemoedigd hun ervaring te delen met de studenten en een beroep te doen op hen voor een stage of gewoon om een handje toe te steken. Omgekeerd worden studenten die een idee willen ontwikkelen, aangezet om er zonder verwijl aan te beginnen, met de waarborg dat ze de hulp kunnen inroepen van meer ervaren collega’s. “Ik waardeerde vooral de klemtoon op de interactie tussen de verscheidene gebruikers. Deze prachtige ruimte is voor iedereen toegankelijk, zowel beroeps als amateur, via een eenvoudig abonnement. Dit is werkelijk de beste manier om innovatie en creativiteit aan te wakkeren en om de mensen te stimuleren in de richting van duurzaam ondernemerschap.”
De zeer verscheidene activiteiten bieden een mix van ambachten en nieuwe technologieën. Er wordt aangedrongen op de terugwinning en het optimale gebruik van de hulpmiddelen. Elk project, hoe klein ook, integreert elementen van de kringloopeconomie en de veerkracht waarvan de leefbaarheid van een stad op lange termijn afhangt. Hier creëerde het jonge ontwerp- en productiebedrijf RAP Studio bijvoorbeeld het eerste gebouw dat in Nederland door robots werd opgericht. En hier ontstond bovendien RanMarine Technology, waarvan de Waste Shark moet bijdragen tot de opruiming van de ‘plasticsoep’ die alle oceanen ter wereld vervuilt.
“Laten we hopen dat dit soort initiatief voor inspiratie zorgt in het Brusselse Gewest”, besluit Laura.
Informatie: https://www.rdmrotterdam.nl