Hoe verloopt de carrière van Brusselaars? Wie vindt gemakkelijker een kwalitatieve en duurzame baan? Welke zijn de meest bloeiende werksectoren? Het HIVA, het onderzoeksinstituut voor arbeid en samenleving dat verbonden is aan de KU Leuven, heeft deze vragen onderzocht. Hier volgen de belangrijkste bevindingen.
Brussel is een dynamische en kosmopolitische stad, die talloze bedrijven, internationale organisaties, overheidsinstellingen en universiteiten herbergt. Het biedt dus een breed scala aan professionele kansen in verschillende sectoren. Bovendien is Brussel, als hoofdstad van de Europese Unie, de thuisbasis van vele Europese instellingen, wat het tot een belangrijk centrum voor EU-gerelateerde activiteiten maakt. Dit biedt carrièremogelijkheden op gebieden zoals politiek, diplomatie, openbaar bestuur, internationale relaties, enz. Maar niet alle Brusselaars maken carrière…
In feite vormen de inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) een zeer diverse groep, met enkele kwetsbare profielen en specifieke uitdagingen. De werkgelegenheidsgraad van Brusselaars is lager dan die in andere Gewesten. Volgens de laatste cijfers van het Belgisch statistiekbureau (Statbel) is de werkgelegenheidsgraad in Brussel 63,5%, tegenover 71,1% in Vlaanderen en 62,5% in Wallonië. In Brussel is de werkloosheidsgraad hoog, er zijn veel jongeren, laaggeschoolden en mensen van buitenlandse nationaliteit of afkomst. Deze kenmerken beïnvloeden de kans om gemakkelijk toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt.
Bloeiende sectoren
Brusselaars werken in een grote verscheidenheid van sectoren, maar sommige sectoren zijn meer representatief dan andere. Volgens Statbel zijn de meest bloeiende sectoren qua werkgelegenheid in de hoofdstad als volgt: • Bedrijfsdiensten en openbaar bestuur (33,4%) • Groothandel en detailhandel; reparatie van motorvoertuigen en motorfietsen (18,3%) • Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijk werk (13,9%) • Informatie en communicatie (10,7%) • Verwerkende industrie (7,1%)
Wat voor soort werk doen Brusselaars?
De meerderheid van de Brusselaars (74%) werkt voltijds. Het arbeidsregime is sterk gecorreleerd met het opleidingsniveau. Hoogopgeleide Brusselaars hebben vaker voltijdse banen, terwijl laag- en middelbaar opgeleide Brusselaars vaker deeltijds werken. Ongeveer een kwart van deze laatsten worden aangenomen in flexibele banen met onregelmatige uren. Het deeltijdse werkgelegenheidspercentage varieert ook naargelang de leeftijd, het geslacht en het beroep van de werknemers. Vrouwen hebben bijvoorbeeld vaker deeltijdse banen dan mannen (40% tegenover 24%). Jongeren worden ook vaker aangenomen met deeltijdse contracten.
“Een groot aantal Brusselaars werkt in kwetsbare sectoren.”
Tim Goesaert, onderzoeker bij HIVA-KU Leuven
Bepaalde sectoren maken vaker gebruik van korte en onregelmatige contracten, zoals tijdelijk werk of occasioneel werk in de landbouw en de horeca. Andere sectoren kenmerken zich daarentegen door een hoge proportie stabiele of langdurige banen. Voorbeelden hiervan zijn de financiële sector, openbaar bestuur en defensie, vrije beroepen en wetenschappelijke beroepen, industrie, onroerend goed, gezondheidszorg, transport en opslag, en ICT. Tim Goesaert, senior onderzoeker onderwijs en arbeidsmarkt aan HIVA-KU Leuven: “Een groot aantal Brusselaars werkt in kwetsbare sectoren zoals de horeca, detailhandel en uitzendarbeid. Deze sectoren, hoewel ze een belangrijke toegangsweg vormen voor jongeren, laaggeschoolden en Brusselaars van buiten de EU, bieden niet altijd echte perspectieven.”
Waar werken Brusselaars?
De binnenlandse werkgelegenheid in het BHG is hoog en veel Vlamingen en Walen pendelen elke dag naar de hoofdstad. Er is ook een omgekeerde stroom: Brusselaars die pendelen naar Vlaanderen en Wallonië. Hoewel 74% van de Brusselaars een baan vindt in hun eigen Gewest, werken 19% in Vlaanderen en 7% in Wallonië. De meerderheid van deze pendelaars werkt in de districten Halle-Vilvoorde en Nijvel, Antwerpen, Mechelen, Leuven en Gent.
Brusselaars die in Wallonië worden aangenomen, hebben een sterker profiel dan die in Vlaanderen. Ze zijn iets ouder, vaker mannen, vaker hoogopgeleid en van Belgische afkomst, en bekleden vaker de best betaalde banen. Dit kan (gedeeltelijk) sectorieel worden verklaard. In Vlaanderen is een groter aandeel van de Brusselse rekruten tewerkgesteld in de uitzendsector, terwijl in Wallonië Brusselaars vaker worden tewerkgesteld in de farmaceutische industrie, het onderwijs en de ICT.
Opleiding, een ticket naar de arbeidsmarkt
Brusselaars zonder secundair diploma hebben meer kans op kortetermijnbanen met onregelmatige uren en lopen meer risico op werkloosheid. Laaggeschoolde Brusselse werkzoekenden en inactieve Brusselaars vormen een bijzonder kwetsbare groep en hebben minder kans om hun plaats op de arbeidsmarkt te vinden. Daarentegen vinden hoogopgeleide profielen veel gemakkelijker hun weg naar de arbeidsmarkt.
Het onderzoek toont ook aan dat werk leidt tot werk. Zo zijn Brusselaars die al een baan hebben, drie jaar later nog steeds in dienst (74%). Dit is te danken aan de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden, het opdoen van nieuwe ervaringen of professionele netwerken, of een verbetering van het zelfvertrouwen en het zelfbeeld.
“Hoe verder je verwijderd bent van de arbeidsmarkt, hoe kleiner de kans op een baan.”
Bernard Clerfayt, Brussels minister van Werk en Beroepsopleiding
Daarentegen loopt iemand die vaak periodes van werk afwisselt met periodes van werkloosheid of inactiviteit, meer risico op werkloosheid en een minder duurzame carrière. Bernard Clerfayt, Brussels minister van Werk en Beroepsopleiding, merkt op: “Het is niet nieuw dat hoe verder je verwijderd bent van de arbeidsmarkt, hoe kleiner de kans op een baan. Om meer Brusselaars aan een baan te helpen, moeten we nog meer inzetten op opleiding. Dankzij de beoordeling van taal-, digitale en professionele vaardigheden, aangevuld met een opleidingstraject, zullen Brusselse werkzoekenden zich kunnen profileren op de arbeidsmarkt en snel in dienst kunnen worden genomen.”
“We moeten zo snel mogelijk uit de negatieve spiraal komen die sommige werkloze Brusselaars bedreigt.”
Cristina Amboldi, Algemeen Directeur van Actiris
“De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat we al focussen op de meest kwetsbare groepen, maar we moeten zo snel mogelijk uit de negatieve spiraal komen die sommige werkloze Brusselaars bedreigt. Dit willen we doen met de strategische doelstellingen van ons nieuwe Beheerscontract: op maat gemaakte begeleiding voor zowel werkzoekenden als werkgevers. We zullen ook intensiever werken met langdurig werklozen om de obstakels die ze tegenkomen in hun zoektocht naar werk te overwinnen, met de nadruk op het ontwikkelen van hun vaardigheden”, besluit Cristina Amboldi, algemeen directeur van Actiris.
Enkele cijfers:
• 63,5%: de werkgelegenheidsgraad in Brussel
• 60% van de Brusselaars heeft een lage of geen kwalificatie
• 74% van de Brusselaars werkt fulltime
• 74% van de Brusselse werknemers werkt in de hoofdstad.
– 19% werkt in Vlaanderen en 7% in Wallonië.