Telewerk werd doorheen de weken en maanden verplicht, aanbevolen en gerechtvaardigd. En voortaan geldt het als de regel, althans volgens het ministerieel besluit van 18 oktober 2020 over noodmaatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 in te dijken.
Laten we er toch even op duiden dat de term ‘telewerk’ helaas wordt misbruikt om situaties te beschrijven die lijken op een social distancing maatregel. Nu, telewerk kan je niet opleggen. Het wordt toegepast op vrijwillige basis en na overleg met de werknemers. Het heeft een impact op de woonplaats en het gezinsleven. Maar op de aard van de ondertekende arbeidsovereenkomst heeft het geen invloed. Telewerk staat los van omstandigheden. Het voldoet aan doelstellingen.
Telewerk is geen gezondheidsmaatregel. Social distancing is dat wel.
Noch de social distancing maatregelen die in de strijd tegen het Covid-19 zijn genomen, noch de gevallen van overmacht of persoonlijke redenen rechtvaardigen de invoering van telewerk. Social distancing is zeker nodig. Maar telewerk staat daar los van.
We geven echter toe dat bedrijven en instellingen die telewerk in hun werkorganisatie (willen) integreren, de inperkingsmaatregelen gemakkelijker zullen kunnen naleven.
In feite is de keuze van de term ‘telewerk’ irrelevant in een situatie die de gezondheid van personen bedreigt. De vraag is of de werkgever en de werknemer adequate maatregelen hebben genomen om zichzelf te beschermen. Dit heeft niets te maken met telewerk, wél met de regelgeving inzake welzijn op de werkplek.
Het ministerieel besluit van 23 maart 2020 over de eerste noodmaatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 in toom te houden, kwam voor iedereen als een verrassing. Zeven maanden later kan niemand nog verrast zijn. De regering is weliswaar gedwongen nieuwe maatregelen te treffen. Hierdoor wordt telewerk de regel.
Structureel telewerk of toch niet?
Wat hebt u zeven maanden lang gedaan? Praten over telewerk is nutteloos. Wél belangrijk is nagaan of bedrijven en individuen gezondheidsmaatregelen hebben genomen die afstand tussen mensen bevorderen. Wegblijven van de werkplek is daar één van. Telewerk kan bijdragen tot zulke maatregelen. Moet dit structureel worden opgevat? Niet noodzakelijkerwijs. Moet telewerk ad hoc worden ingezet? Ja, als u geen voorstander bent van een structurele integratie maar wel wenst dat telewerk bijdraagt tot uw doelstellingen, als onderdeel van uw maatregelen om de gezondheid van uw werknemers te behouden en te beschermen.
Hieruit kunnen we de voornaamste richtlijnen voor de implementatie van telewerk in uw organisaties afleiden:
- Sociaal overleg is een eerste vereiste.
- Identificeer de “telewerkbare” functies met inachtneming van het beginsel van gelijkheid en non-discriminatie.
- Levering van apparatuur: verplichte tussenkomst van de werkgever in geval van structureel telewerk; geen verplichting in geval van occasioneel telewerk.
- Vergoeding van kosten: dit vraagstuk moet worden besproken, maar de werkgever heeft in dit verband geen enkele verplichting, met uitzondering van de aansluitings- en communicatiekosten in het raam van structureel telewerk.
- U zou uw welzijnsbeleid op de werkplek moeten aanpassen aan telewerk. Dit aspect wordt grotendeels onderschat.
- Breng uw verzekeraar arbeidsongevallen op de hoogte.
- De bescherming van de gegevens geniet de hoogste prioriteit.
- Respecteer ten slotte de privacy van uw werknemers en stel een recht op afsluiting in.
Verschillende doeleinden
Telewerk is geen marketingproduct. Het beantwoordt aan zeer specifieke doelstellingen: de samenleving, het milieu, mobiliteit en stedenbouw. Wat voor bedrijven op het spel staat is productiviteit, vermindering van de werkruimte, aantrekkelijkheid en behoud van het concurrentievermogen. Werknemers geven voorrang aan een beter evenwicht tussen privé- en beroepsleven. Als telewerk een rol kan spelen in de huidige gezondheidscrisis, zoveel te beter, maar dat is op zich niet de bedoeling. Sommigen voorspellen dat het Covid-19 onze werkorganisaties ingrijpend zal veranderen. In de toekomst zal telewerk inderdaad de regel worden, maar toch kan het niet worden opgelegd. De beslissing berust op overleg met de werknemers.
Over de auteur
Frédéric Robert – Partner in het advocatenkantoor Claeys, Lehmann, Milde
Auteur van het boek: Le télétravail à domicile, L’après-Covid ou le retour à “l’anormal”, uitgegeven door Anthemis.
Jan De Brabanter – Secretaris-generaal UEB
25 oktober 2020 – Meteen na de aankondiging van de nieuwe en strengere maatregelen in Brussel om de Covid-19 cijfers om te buigen, bestond er wat verwarring over het telewerken van werknemers in Brussel. De media spraken vaak van “Telewerk wordt verplicht”. Wat is er nu van aan?
Wij vroegen de Minister-President te verduidelijken wat de Brusselse Regering hierover heeft beslist. Zaterdagavond bevestigde #RudiVervoort aan #BECI dat Brussel niets wil veranderen aan wat op federaal niveau werd overeengekomen : Telewerk wordt de regel voor de functies die zich ertoe lenen en met respect voor de continuïteit van bedrijfsvoering, activiteiten en dienstverlening. Om de band met het bedrijf en de andere collega’s te behouden mag de werkgever wel goed georganiseerde en met respect van de sanitaire voorschriften beperkte terugkeermomenten voor telewerkers plannen.
De Brusselse Regering vraagt wel aan het Federaal niveau om de controles op te voeren. Voor de Brusselse openbare diensten geldt dat deze een minimale dienstverlening aan de bevolking moeten blijven verzorgen.
Wij danken alle werkgevers om de aanbevelingen om telewerk zoveel als mogelijk toe te passen vanaf maandag 26 oktober 2020.