De overheidsopdrachten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben het potentieel om in de richting van een kringloopeconomie op te schuiven. Alle Brusselse stakeholders zijn vragende partij om circulair aankopen concreter en bekender te maken via voorbeeldbestekken, opleidingen en pilootprojecten.
Kunnen overheidsopdrachten meer circulair gemaakt worden? Onderzoeksbureau VITO ging, via een studie van de situatie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, op zoek naar het antwoord. In het kader van het onderzoek organiseerde het een workshop ‘Circulaire economie en overheidsopdrachten in Brussel’ met vertegenwoordigers van alle lokale stakeholders: het bedrijfsleven, de burgers, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en overheden. Daar werd duidelijk dat, om een transitie naar een kringloopeconomie te realiseren, een grote betrokkenheid van al deze partijen absoluut noodzakelijk is.
De deelnemers aan de workshop identificeerden de vijf belangrijkste obstakels om tot circulair aankopen te komen. Op één staat een gebrek aan kennis van de circulaire economie (CE) en de circulaire criteria en een al even groot gemis aan CE/Life Cycle Costing (LCC) tools om de circulariteit te meten en offertes te vergelijken. Twee: de angst voor de meerkosten. Drie: interne tegenstellingen in organisaties, waardoor er geen eensgezindheid bestaat over de rol van de aankoper. Vier: onduidelijkheid over het aanbod van de markt en over het benutten van de lokale competenties. Vijf: de wettelijke toelaatbaarheid.
In zijn studie formuleert VITO heel wat mogelijke oplossingen. Een aantal daarvan werden mee door de Brusselse stakeholders aangedragen. Zo pleitten zij voor het ruimer bekend maken van cases met financiële voordelen. Men moet op zoek naar een geschikt ‘incentive systeem’ dat overheidsaankopers motiveert, door op voordelen van de CE te wijzen. Zo kunnen de besparingen die gegenereerd worden met circulaire overheidsopdrachten gebruikt worden voor andere doeleinden. De belangrijkste aanbeveling van de stakeholders betrof het bekender en concreter maken van circulaire aanbestedingen. Dit kan gebeuren via pilootprojecten, de uitbreiding van de bestaande helpdesk met CE expertise, het opzetten van een lerend netwerk, opleidingen en voorbeeldbestekken.
De Brusselse partijen rond de tafel legden ook de vinger op de behoefte aan gebruiksklare circulaire criteria, clausules, modelbestekken en procedures voor aankopers (de zeer gebruiksvriendelijke interface bibliotheek met duurzaamheidscriteria die in Zweden bestaat, zou hier voor inspiratie kunnen zorgen). De stakeholders verzuchtten verder dat de CE criteria verifieerbaar en op elkaar afgestemd zouden moeten zijn. De tools om circulariteit te meten en offertes te vergelijken kunnen eveneens best open source, eenvoudig en uniform zijn in Brussel, Vlaanderen, Wallonië en bij uitbreiding in de andere lidstaten van de Europese Unie.
Groepsbegeleiding voor KMO’s
Het ziet er naar uit dat de suggesties die in het VITO-rapport aansluiten, zoals de vraag naar uitwisselingsmomenten en een ‘lerend netwerk’, aansluiten bij de plannen die de Brusselse regering heeft ontvouwd. Het Gewestelijk Programma voor Circulaire Economie (GPCE), door de Brusselse regering in maart 2016 goedgekeurd, heeft zich als doel gesteld om de transitie naar meer Brusselse overheidsopdrachten die zich op oplossingen voor de circulaire economie toespitsen, goed te begeleiden.
Het GPCE voorziet maatregelen om de Brusselse overheidsdiensten te ondersteunen bij het opstellen van voorbeeldbestekken. Parallel daarmee ziet het programma mogelijkheden om te sleutelen aan de offertes van Brusselse ondernemingen. Men spreekt ook over een samenwerking met organisaties die de Brusselse of Belgische ondernemingen vertegenwoordigen, zoals de Kamer van Koophandel en werkgeversfederaties, om zich voor te bereiden op het tegemoet komen aan de algemene ambities van circulaire overheidsopdrachten. Een van de maatregelen zou zijn om KMO’s of andere organisaties die zelf over onvoldoende capaciteiten beschikken om op circulaire openbare aanbestedingen in te gaan, in groep te begeleiden. Precies waar de stakeholders om vragen dus.
|
56% van de Brusselse overheidsopdrachten ontvangt minstens één offerte van een Brusselse onderneming, en 41% van deze zelfde opdrachten wordt aan een Brusselse onderneming gegund. Aldus het verslag van Vito.
|