Insolventie: oplossingen voor de onderneming

Het stelsel van de gerechtelijke reorganisatie biedt een uitweg en hersteluitzichten aan bedrijven die een moeilijke periode doorstaan. 

[COPRODUCTIE] 

Een tiental jaar geleden bedacht de wetgever, wegens een toename van het aantal faillissementen, een oplossing die ondernemers nieuwe uitzichten biedt om de moeilijkheden van hun bedrijf te verhelpen – mét behoud van de activiteit en de bestaande banen en mét inachtneming van de schuldeisers. Het vroegere gerechtelijke concordaat ruimde dan de plaats voor de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen. Na ettelijke wijzigingen werd deze wet die de procedures van de gerechtelijke reorganisatie (PGR) bepaalt, opgenomen in het Boek XX “Insolventie van ondernemingen” van het Wetboek van economisch recht.  

De PGR heeft twee belangrijke gevolgen. Ten eerste, de bevriezing van de schulden van de onderneming. De ondernemer is beschermd zodra het PGR–verzoek werd ingediend. Indien de Rechtbank de ondernemer de opening van de aangevraagde PGR toekent, geniet de onderneming een uitstel van maximum zes maanden, dat kan worden verlengd tot 18 maanden. Gedurende deze periode van opschorting blijft de ondernemer beschermd. Hij kan dus niet failliet worden verklaard en zijn activa en vermogen blijven onaangeroerd. Met dit stelsel wordt hij tijdelijk beveiligd tegen een aantal dreigingen. Waakzaamheid is echter geboden: de ondernemer mag de passiva niet verzwaren: de procedure betreft namelijk niet de schulden na de toekenning van de PGR: deze moeten tijdens de opschortingsperiode wél worden vereffend. Een gedelegeerd rechter volgt maandelijks de evolutie van de toestand van de onderneming op.  

Ten tweede krijgt de ondernemer tijdens de periode van opschorting de tijd om de problemen die zijn bedrijf in moeilijkheden hebben gebracht, te beoordelen en te analyseren en om gebruik te maken van de mogelijkheden van de insolventiewetgeving. 

Er zijn dan drie opties mogelijk.

Optie één: de onderneming slaagt erin een akkoord te bereiken met al haar schuldeisers. Dit akkoord wordt vastgelegd in een overeenkomst en op die manier voorgelegd aan de Rechtbank. Dit is alleen mogelijk als het bedrijf niet te veel schuldeisers heeft. 

Optie twee: de collectieve overeenkomst. De vennootschap stelt een gerechtelijk reorganisatieplan op, dat zij aan de rechtbank en aan haar schuldeisers voorlegt. Dit plan ondergaat een dubbele controle: eerst door de schuldeisers, die via een stemming het plan al dan niet goedkeuren. Het plan wordt slechts geacht te zijn aanvaard indien het een dubbele meerderheid krijgt: in de gevorderde bedragen én in het aantal schuldeisers die hebben deelgenomen aan de stemming. De tweede controle is homologatie: de Rechtbank moet nagaan of het plan overeenstemt met de wet en de openbare orde. Na de homologatie moeten de schuldenaar het plan uitvoeren, of het risico bestaat dat de Rechtbank het plan herroept – wat waarschijnlijk een faillissement als gevolg zal hebben.  

En optie drie: de gerechtelijke reorganisatie door overdracht onder gerechtelijk gezag. Vaak kiest de schuldenaar deze optie als laatste redmiddel, namelijk wanneer de twee vorige hebben gefaald. In dat geval speelt een wettelijke vertegenwoordiger, meestal een advocaat, een rol die te vergelijken is met die van een curator in een faillissement. Er is echter een verschil: de schuldenaar behoudt de controle over zijn bedrijf. De mandataris gaat dan op zoek naar aanbiedingen tot overname van een deel of het geheel van de activa van de vennootschap, waarbij de prioriteit gaat naar het behoud van de activiteiten en de werkgelegenheid, rekening houdend met de rechten van de schuldeisers. Zodra een overnemer is gevonden, stelt de mandataris een overdrachtsovereenkomst op die hij ter goedkeuring aan de Rechtbank voorlegt. Het uiteindelijke doel is een faillissement vermijden en de continuïteit van het bedrijf verzekeren.