Van de huidige planification moeten we naar een pactification evolueren, beweert Xavier Tackoen, managing director van Espaces-Mobilités – en gasthoofdredacteur voor dit dossier. Al sinds 2011 ontwikkelt hij strategieën voor een betere mobiliteit op Brussels, Belgisch en Europees niveau.
“Mobiliteitsplannen houden steevast de lange termijn voor ogen, maar door de digitalisering veranderen sectoren aan een hoog tempo”, meent Xavier Tackoen. “Het langetermijndenken dat de overheid unilateraal ontwikkelde blijft noodzakelijk maar is niet langer toereikend, omdat de economische wereld een vooraanstaande speler van de mobiliteit is geworden. Vandaar mijn pleidooi voor een pactification: de overheid, de bedrijfswereld en de burgers moeten akkoorden sluiten over wat snel realiseerbaar is. Er is nood aan collectieve inspanningen. Het nieuwe Brusselse mobiliteitsplan Good Move heeft aangetoond dat je met succes alle stakeholders kan samenbrengen, maar het overleg moet permanent zijn. De tijd is gekomen om concrete acties te ondernemen. Bedrijven, maar ook gemeenten zullen intensief moeten samenwerken.”
Hoe gaat zo’n pactification in zijn werk?
“We hebben al het stappenplan van het gewestelijke mobiliteitsplan GoodMove, waarover iedereen het min of meer eens is. Enkele acties zijn duidelijk en houden geen grote risico’s in, andere zijn eerder innovatief. Ik denk aan de piekurenprogramma’s, die toelaten dat niet alle werknemers tussen 8 en 9 uur op kantoor arriveren. Sommige medewerkers zullen wat vroeger komen, andere wat later. Zoiets vraagt om een pact tussen de overheid en de bedrijfswereld. Innovatie is moeilijk, de kans om te falen is reëel, maar we moeten nieuwe initiatieven aandurven.”
Kunt u nog van die innovatieve ideeën noemen?
“Meer investeren in het beheer van de vraag. Het aanbod voor de mobiliteit van de toekomst bestaat al: deelsystemen voor auto’s, fietsen, e-steps… Er zijn platformen voor zowat alles maar de mensen kennen dat aanbod onvoldoende. We moeten hen begeleiden naar de oplossing die hun past. Het komt op persoonlijke coaching neer. Vele bedrijven coachen soft skills, maar qua mobiliteit gebeurt er nog te weinig.”
Wat kunnen bedrijven concreet doen?
“Bedrijfsleiders die het goede voorbeeld geven, dat is de beste communicatiecampagne. Als de CEO toont hoe het kan, ontmijn je de veelgehoorde reactie ‘onze baas heeft makkelijk praten, hij rijdt lekker met zijn bedrijfswagen rond’. Bedrijfsleiders schermen vaak met het argument dat ze weinig tijd hebben, terwijl je net tijd kan winnen door je je op een andere manier te verplaatsen. De CEO en de mobiliteitsmanager die samen de rest van het bedrijf op sleeptouw nemen: daar geloof ik echt in. Bedrijven moeten ook hun uitgaven rond mobiliteit beter analyseren. Het onderhoud en de huur van parkings, het beheer van de bedrijfsvloot: dat kost allemaal veel geld. Ze moeten zich de vraag stellen of ze het budget van bv. acht miljoen euro niet kunnen optimaliseren. Als je 200 mensen zo ver krijgt dat ze met de fiets komen, heb je meteen veel minder parkeerkosten.”
Hoe belangrijk is de tool Mobility Passport, die in samenwerking met Beci en het BHG door het MaestroMobile lab van Espaces-Mobilités is ontwikkeld, en waarmee mensen alle vervoersdiensten kunnen uittesten?
“Dat is veelbelovend, we hebben nu al 300 deelnemers, van wie de helft heel actief is. Het is moeilijk om iedereen op te volgen, aan te moedigen en persoonlijk advies te geven. Wie echt met ons platform aan de slag gaat, is er enthousiast over. We moeten het ook mogelijk maken om het Mobility Passport binnen bedrijven te implementeren. Alle werknemers kunnen er iets van leren, ook al veranderen zij niet direct hun vervoerspatroon. Waarom kunnen ondernemingen geen subsidies voor mobiliteitsinitiatieven krijgen, zoals dat met milieuprogramma’s gebeurt? Bewustmakingscampagnes rond openbaar vervoer en fietsbeleid bestaan al, maar premies blijven voorlopig uit. Te weinig bedrijven zijn al bereid om geld in hun mobiliteitsbeleid te pompen. Ze hebben stimuli nodig.”
U gelooft in een holistische aanpak. Waarom?
“We gaan nooit de problemen oplossen als we ons enkel op de mobiliteit focussen. Veel zaken beïnvloeden de mobiliteit: tewerkstelling, onderwijs, ruimtelijke ordening, digitalisering, fiscaliteit, huisvesting… In plaats van aparte plannen hebben we behoefte aan een transversaal beleid dat een positieve impact op mobiliteit heeft. Dat geldt zeker ook voor bedrijven. De mobiliteitsmanager werkt onvoldoende samen met de verantwoordelijken voor hr, financiën en infrastructuur. Er is geen shift in paradigma. We moeten mensen aansporen om een beroep te doen op de nieuwe mobiliteitsdiensten, om de auto’s zo veel mogelijk uit de steden te weren. Mobility as a Service evolueert in de goede richting voor de steden, maar op het platteland is er geen kritische massa, zodat de nieuwe diensten zich op die plekken niet ontwikkelen. De privébedrijven gaan daar nooit in een MaaS investeren, omdat er te weinig vraag is. Buiten de steden is de auto nog altijd koning.”
Is daar dan geen oplossing voor?
“Ruimtelijke ordening. Vele mensen hebben nog steeds een huis in the middle of nowhere. We zullen nieuwe duurzame wijken moeten bouwen. Voor bestaande villa’s ver van openbaar vervoer en fietssnelwegen zijn er geen oplossingen. De spanning tussen stad en platteland zal toenemen. Niet op beleidsniveau, maar tussen de burgers onderling. Zij die afhankelijk zijn van hun auto om naar kantoor te komen, raken in conflict met hun fietsende collega’s. In de steden geeft iedereen toe dat er vooral in fietspaden en openbaar vervoer geïnvesteerd moet worden. De spanning zal ook in de bedrijfswereld merkbaar zijn, want er zijn nog altijd méér bedrijven die Brussel verlaten dan die er zich komen vestigen. Er wachten ons dus nog vele uitdagingen. Enkel een transversaal beleid kan daaraan tegemoet komen.”
© Reporters
Xavier Tackoen aanvaardde een radio-interview in de studio van Beci. Dit interview kunt u beluisteren op www.beci.be/podcast/bruxelles-metropole.
Xavier Tackoen
Xavier Tackoen is deskundige stedelijke mobiliteit en gedelegeerd bestuurder van het studiebureau Espaces-Mobilités. In een tweede dimensie van zijn beroepsleven richtte hij het Maestromobile platform op, dat verschillende partners samenbrengt om mobiliteitsconcepten en –ervaringen aan te bieden. Xavier Tackoen is de gasthoofdredacteur van dit nummer.
“Bedrijfsleiders die het goede voorbeeld geven, dat is de beste communicatiecampagne.”