Het is weer tijd om de werknemersvertegenwoordigers in de ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het werk te verkiezen. In elke onderneming wordt de dag van de sociale verkiezingen – gekozen tussen 13 en 26 mei 2024 – voorafgegaan door een voorbereidende en een pre-electorale fase.
150 dagen lang dienen de betrokken bedrijven een aantal gegevens uit te wisselen met hun werknemers, de vakbonden en de FOD Werkgelegenheid. Ook een reeks formaliteiten staan op de agenda. Bedrijfsleiders die het tijdschema en de lange procedure te gemakkelijk opnemen riskeren gerechtelijke vervolging in geval van een inbreuk of zelfs een banale vergissing!
Fase 1: de voorbereiding
Deze fase neemt 60 dagen in beslag (december 2023 en januari 2024) en bereidt het terrein voor. Tot de te vervullen taken horen de keuze van de verkiezingsdatum en de aankondiging ervan op uithangborden bij de afloop van die 60 dagen. Er moeten ook drie beslissingen worden genomen:
✓ Technische bedrijfseenheid (TBE) – Het niveau waarop de verkiezing zal plaatsvinden wordt bepaald aan de hand van de TBE van het bedrijf, niet van de juridische entiteit. Dit betekent bijvoorbeeld dat de eigenaar van meerdere afzonderlijke juridische entiteiten verplicht is om verkiezingen te organiseren als het totale aantal werknemers de drempel van 50 of 100 bereikt.
✓ Personeelscategorieën – Het aantal personeelsleden dat in de paritaire organen zal zetelen wordt per categorie bepaald, op basis van het aantal werknemers dat het bedrijf tewerkstelt: arbeiders, bedienden (inclusief kaderleden, alleen voor de ondernemingsraad) en jonge werknemers.
✓ Directiepersoneel – De directie kiest de mensen die haar zullen vertegenwoordigen in de ondernemingsraden en CPBW’s: de CEO, de CFO, bestuurders, enz. Deze mensen kunnen zich vanzelfsprekend niet kandidaat stellen voor de sociale verkiezingen en genieten geen enkele bescherming.
Fase 2: pre-electoraal
Deze fase duurt 90 dagen, van februari tot mei 2024. Ze loopt van de dag waarop de verkiezingsdatum wordt bekendgemaakt tot de verkiezingsdag zelf. Er wordt een tijdschema opgesteld met de belangrijkste data, de kieslijsten en de regelingen die nodig zijn om de verkiezingen te houden.
✓ Kandidatenlijsten – Als er voldoende kandidaten op de lijsten staan, loopt het verkiezingsproces door tot mei. Als er echter zo weinig kandidaten zijn dat er geen concurrentie bestaat tussen de lijsten, stopt de procedure en worden de kandidaten automatisch verkozen. Indien er helemaal geen kandidaten zijn, sluit de werkgever de procedure en is er geen werknemersvertegenwoordiging meer tot juni 2028.
✓ Praktische organisatie van de stemming – De praktische regelingen rond de organisatie van de stemming betreffen onder andere de organisatie van een echt stembureau dat uit zes leden bestaat, net als bij de parlements- of gemeenteraadsverkiezingen.
✓ Naleving van het tijdschema – De werkgever moet zich houden aan bepaalde data voor de te vervullen formaliteiten. Als die werkgever een datum niet haalt of een detail niet publiceert, riskeert de verkiezingsprocedure te worden geannuleerd en herbegonnen.
Fase 3: de verkiezingen
De fase van de eigenlijke sociale verkiezingen. Deze vinden plaats op datum dat het bedrijf tussen 13 en 26 mei 2024 heeft gekozen.
Fase 4: na de verkiezingen
Deze fase omvat de bekendmaking en de communicatie van de resultaten, de benoeming van verkozen vertegenwoordigers, de oprichting van de ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk, en eventueel beroep dat bij de rechtbank zou zijn ingediend tegen deze resultaten.
