Ondanks de hindernissen is Brussel nog steeds een goede omgeving voor startende ondernemingen. Hier zijn enkele cijfers en persoonlijke getuigenissen ...
Een debat dat regelmatig de gedachten van de Brusselaars bezighoudt: verliest de hoofdstad haar ondernemers in een versneld tempo, als slachtoffer van een ongunstig ondernemingsklimaat? De onrust die door sommigen wordt aangekaart is reëel, zoals blijkt uit de cijfers van de barometer voor zelfstandigen en kmo's. Uit de enquête die Brupartners in het najaar van 2023 bij meer dan 300 projectleiders hield, blijkt dat niet minder dan 39% overweegt om zijn of haar onderneming buiten het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te vestigen. Mobiliteit en parking, lasten en belastingen, netheid en onveiligheid: hun klachten zijn bekend.
Genuanceerde cijfers
In hoeverre worden deze gevoelens omgezet in actie? We zijn benieuwd naar de nieuwe cijfers over een paar maanden, maar de cijfers die we nu al hebben suggereren enkele nuances. Zo telde het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse in 2022 iets minder dan 3.000 vertrekkende bedrijven, waarvan 2.000 naar Waals-Brabant en Vlaams-Brabant, tegenover 2.000 nieuwkomers. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van het jaar daarvoor, wat wijst op een zekere stabiliteit. Bovendien wordt dit negatieve migratiesaldo door velen als normaal en niet noodzakelijk als zorgwekkend beschouwd, aangezien veel van deze bedrijven actief blijven in het economische hinterland van Brussel.
Dit klopt des te meer omdat er volgens de Startersatlas die Graydoncreditsafe, UCM en Unizo afgelopen zomer publiceerden, een lichte stijging is van het aantal start-ups. Tussen 2017 en 2023 verwelkomde Brussel tussen 12.000 en 13.000 nieuwe ondernemingen per jaar, waaronder “natuurlijke personen”. Met 9,7 starters per 1.000 inwoners heeft de hoofdstad ook een hoge dichtheid van starters, slechts iets lager dan Vlaanderen.
Brussel lijkt nog steeds veel te bieden te hebben. Maak kennis met twee ondernemers die uitleggen waarom ze Brussel kozen om hun bedrijf op te richten.
Alexander Stevens richtte Greenomy op in 2021. Zijn platform ondersteunt bedrijven en hun investeerders bij de productie, analyse en verzending van ESG-gegevens en -rapporten, zodat ze kunnen voldoen aan de Europese CSRD-regelgeving. Eind 2022 verwelkomde de scale-up Euroclear als belangrijke aandeelhouder, waardoor het vastberaden de Europese markt kon betreden.
Brussel in plaats van Londen of Amsterdam
"Er is geen betere plek om regtech op te richten. We zitten in het centrum van de instellingen waar ESG-wetgeving wordt aangenomen en waar EFRAG, de adviesgroep waaraan de Commissie de ontwikkeling van verslaggevingsstandaarden heeft toevertrouwd, is gevestigd. Hier worden veel conferenties en vergaderingen gehouden. We ontmoeten de spelers en blijven snel op de hoogte van de ontwikkelingen. En we zijn ideaal gelegen tussen Parijs, Londen, Luxemburg, Amsterdam en Frankfurt, steden die commercieel belangrijk voor ons zijn."
Beperkte aanwezigheid van durfkapitaal: een nadeel?
"Niet vanuit mijn standpunt. Bij de oprichting hebben we via finance&invest.brussels een zeer goede financiële partner gevonden, naast een reeks Belgische en Luxemburgse business angels en family offices. Vandaag is Euroclear onze referentieaandeelhouder, maar we worden benaderd door venture capital en private equitybedrijven uit heel Europa en de Verenigde Staten. Een belangrijk element is dat we er vanaf het begin voor gezorgd hebben dat we ons positioneerden als een Europees bedrijf en niet als een Belgisch bedrijf."
Talent aantrekken
"Als een echt Europees bedrijf is een klein derde van ons team verspreid over het hele continent. Maar ons zwaartepunt blijft in Brussel en eerlijk gezegd heeft dat veel voordelen. De kosten van levensonderhoud maken het veel goedkoper om hier een bedrijf op te zetten dan in Londen. Er is ook minder concurrentie. Het grote nadeel, meer nog in België dan in Brussel, is het belastingregime voor aandelenopties, waardoor we echt in het nadeel zijn vergeleken met andere Europese landen."
Plaatselijk ecosysteem: rijk genoeg?
"Met LHoFT heeft Luxemburg de inspirerende stap gezet om al zijn fintechs en regtechs onder één dak samen te brengen. Daar zouden wij een voorbeeld aan kunnen nemen. De BeClimate Hub, die climatetechbedrijven samenbrengt, is veelbelovend. Er is ook fintech Belgium, de publieke sector en de financiële reuzen Euroclear en Swift. Innovatieve start-ups kunnen met al deze spelers samenwerken. Daarnaast denk ik dat er een echt ecosysteem aan het vormen is, met een groot aantal creators, studio's zoals efounders en rolmodellen zoals Collibra. Het ziet er allemaal zeer positief uit."
Thibault Vanhaelen richtte in 2020 samen met Quentin Walravens foodiz op. Dit online bedrijfsrestaurant heeft zijn keukens gevestigd in Laken. Het levert nu bijna 800 maaltijden per dag aan 80 bedrijven en breidt zijn aanwezigheid in Wallonië uit.
Brussel, een strategische keuze
"We hadden misschien ergens anders hetzelfde succes kunnen hebben, maar Brussel was een voor de hand liggende keuze gezien ons bedrijfsmodel, dat 100% B2B is. Ten eerste heeft de stad een grote concentratie aan kantoren: de Europese wijk, de wijk Zaventem/Diegem/Evere, het stadscentrum, Anderlecht, het Noordstation ... Ten tweede hebben we een locatie gevonden die dicht bij zowel onze klanten als onze leveranciers ligt, wat absoluut essentieel is. Ten slotte konden we gebruik maken van de beschikbare financiële steun, onder meer via Hub.brussels en finance&invest.brussels."
Mobiliteit, een groot obstakel?
"We hebben dit probleem kunnen oplossen dankzij leveringen die niet op piekmomenten plaatsvinden, een zorgvuldige inzet van onze bezorgers en technologie waarmee we onze klanten snel kunnen informeren in geval van vertragingen. We proberen de uitdagingen te zien als kansen om innovatieve oplossingen te ontwikkelen. Maar op lange termijn, als er niets wordt gedaan, zullen de loonkosten in België een enorm obstakel vormen voor onze groei."
Ecosysteem voor verbetering vatbaar
"Veel voedingsproducenten hebben een gunstige aanwezigheid ontwikkeld in het noorden van Brussel, waardoor we het korte distributiecircuit kunnen bevorderen. Op technologisch vlak is er ook expertise aanwezig. Vandaag wordt ons platform ontworpen door een agentschap. We zouden graag een interne ontwikkelaar in dienst nemen, maar dat zal pas mogelijk zijn als Brussel een steunregeling voor technologische ontwikkeling opzet, vergelijkbaar met die in Wallonië."
Alexander Stevens, Quentin Walravens (links) et Thibault Vanhaelen (rechts),
CEO Greenomy Mede-oprichters van Foodiz
Word lid van de BECI Starters community!