De pandemie die we momenteel zo goed mogelijk proberen door te maken, heeft ertoe geleid dat veel mensen, economen of niet, het onderwerp over de verplaatsing van de economie op een momenteel zeer consensuele manier weer op tafel plaatsen.. De hele vraag van vandaag is in hoeverre dit model voldoet aan de ambities van een moderne, dynamische en duurzame economie.
In de prognoses die het net heeft gemaakt na de ernstige crisis die we momenteel doormaken met Covid-19, heeft het Internationaal Monetair Fonds op 14 april scenario’s opgesteld die een ernstige krimp van de economie in Europa, maar ook overal elders in de wereld voorspellen. In onze regio’s bedraagt de daling 3,1%. Het IMF mag dan wel een mogelijke opleving van 5,8% in 2021 verwachten, maar de hoofdeconoom van de instelling Gita Gopinath geeft meteen ook aan dat deze voorspellingen worden gekenmerkt door ‘extreme onzekerheid’ en dat de realiteit “veel donkerder” zou kunnen zijn indien de evolutie van de pandemie niet overeenkomt met de huidige prognoses.
Van een economische terugval
Geconfronteerd met deze vooruitzichten, hebben we een sterke heropleving zien ontstaan van de voorstanders van de-globalisering. En onder hen de apostelen van een “economische terugval” die in deze pandemie de perfecte gelegenheid zien om “een model waarin ze zichzelf niet willen herkennen” te vernietigen. Voor de Belgische economie, met inbegrip van de Brusselse economie die meer op diensten is gericht, rijst deze beweging van de-globalisering een aantal vragen op. Zoals de NBB-econoom Emmanuel Dhyne tijdens de 23e editie van het Congres voor Economisten in tempore non suspecto opmerkte, straft deze kwestie van de-globalisering niet alleen de landen (met name Azië) waarmee we tot dusver handel dreven (…) Dit verzwakt ook een groot deel van het binnenlandse ondernemersweefsel dat producten tegen minder gunstige voorwaarden elders zal moeten aankopen “.
De kwestie van Russische tarwe- en ademhalingsmaskers
Afgezien van de noodzakelijke veerkracht die vereist is in een gedeglobaliseerde economie die Emmanuel Dhyne aankaart, komt er ook een reeks vragen van geopolitieke aard tussenbeide. Een paar dagen geleden las men, in een column van LandbouwLeven, hoe Rusland sinds de crisis kampt met torenhoge graanprijzen als gevolg van de door Rusland opgelegde beperkingen op export van tarwe, rogge, gerst en maïs. Deze maatregel kwam er om te zorgen dat de productie aan de lokale vraag zou voldoen, ten gevolge van de druk gelegd door de Covid-19-crisis. Een soort remake van de oliecrisis van de jaren zeventig. Dit gevolg van de gezondheidscrisis was niet noodzakelijkerwijs te verwachten, en geeft argumenten aan voorstanders van een herlokalisering van de activiteiten die zo strategisch zijn als tarwekorrels of ademhalingsmaskers, of het nu om de felbegeerde FFP2 gaat, of zelfs eenvoudige chirurgische maskers zijn…
Één aankoop, één stem
Het is duidelijk dat de Covid-19-crisis tot positieve gevolg zal hebben gehad dat politici ertoe zijn gekomen zich interessante economische vragen te stellen. Welke tot dusver verwaarloosde sectoren moeten we helpen? Welke hulp kunnen verleend worden, naast de door BECI toegejuichte bestaande noodhulp? Welke kaders moeten op Europees niveau worden opgesteld om hen de garantie te geven dat ze ook na de crisis kunnen voortbestaan? Voor Geoffrey Pleyers (UCL), socioloog, FNRS-onderzoeker en auteur van het boek “Alter-Globalization. Becoming Actors in the Global Age” (2), is deze laatste vraag belangrijk omdat crisissen zo bijzonder zijn dat de effecten en gevolgen snel worden vergeten. Eenmaal door de deur geduwd, verschijnen de negatieve effecten van globalisering snel weer door het raam. Onder deze omstandigheden, zoals deze onderzoeker het in 2013 reeds voorspelde, in een geglobaliseerde economie, “zou elke aankoop van de individuele consument een stem kunnen worden en onmiddellijk een wereldwijde reikwijdte krijgen”.
(1) in het bijzonder in België.
(2) Geoffrey Pleyuers, “Alter-Globalization. Becoming Actors in the Global Age”, Cambridge, 2010, 301 pagina’s ISBN 9780745646763