De uitvoering van een ESG-beleid (environment, social, governance) is een langdurig proces. Om KMO’s te ondersteunen, hebben Grant Thornton en BECI een reeks op het CONNECTS-platform gehoste maandelijkse webinars opgezet. De sessies zijn voor iedereen toegankelijk en brengen talrijke deskundigen en bedrijfsleiders samen. Naast theoretische concepten en methodologische instrumenten delen de sprekers praktische ervaringen, adviezen en ideeën.
Een goed uitgewerkt beleid is essentieel bij de uitvoering van een ESG-traject. Niet alleen als fundamentele doelstelling ervan, maar ook als middel om een dergelijk plan te verwezenlijken. Isabelle Derison, Partner bij Grant Thornton, had er ons tijdens een van onze vorige sessies al aan herinnerd: “Governance begint met het vastleggen van de fundamenten die het succes van je ESG-aanpak moeten garanderen”.
Welke governancerisico’s en -kansen zijn belangrijk voor mijn organisatie? Hoe pas ik het principe van ‘dubbele materialiteit’ toe bij het ontwerp van mijn governanceplannen? Om deze vragen te beantwoorden ging ons zesde webinar dieper in op die ESG-dimensie.
‘G’ materialiteit
Isabel benadrukte eerst hoe corporate governance feitelijk bijdraagt aan duurzaamheid door beter leiderschap te bevorderen. Dit gebeurt via beleid en processen op bestuurs- en bedrijfsniveau, wat weer leidt tot betere strategische navigatie en controle. Maar hoe bereik je dit? “Door een cultuur te bevorderen rond ethiek, integriteit, naleving, aansprakelijkheid en transparante rapportage – ook een heel belangrijk aspect. Het gaat erom de belangen van alle stakeholders van de onderneming in evenwicht te brengen, en dat is een veel bredere groep dan alleen de aandeelhouders”, vervolgt zij.
Risico’s
In haar inspanningen voor beter bestuur kan een onderneming tal van potentiële problemen en risico’s onderzoeken waaraan zij is blootgesteld. Corruptie, belastingontduiking, concurrentieverstorend gedrag, de diversiteit en structuur van de raad van bestuur, beloning, gegevensbescherming, productveiligheid, gedragscode voor de directie zijn daar slechts enkele voorbeelden van. “Deze eisen worden doorgaans ingegeven door drie belangrijke beginselen. Het eerste vloeit voort uit de eigen waarden van de onderneming. Dan zijn er de algemeen in het bedrijfsleven erkende beste praktijken en de verwachtingen van de maatschappij. En tot slot natuurlijk de wet- en regelgeving”, vervolgt Isabel, die uitlegt dat deze principes elkaar vaak overlappen.
ESG-fraude en klokkenluiders
De Grant Thornton-partner benadrukt ook het risico op ESG-fraude. Naarmate de ESG-rapportageverplichtingen – waaronder de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) – toenemen, worden ook de bijbehorende risico’s talrijker. Denk maar aan bedrijven die zich laten verleiden tot – of het slachtoffer worden van – valse beweringen over hun producten of diensten, zoals ‘biologisch’ voedsel, ‘koolstofneutrale’ activiteiten, dolfijnvriendelijke visserij of een misleidend verslag over een daling van de CO2 uitstoot. Het verzwijgen van arbeidsomstandigheden is een andere misstand die voor elk bedrijf een ernstig commercieel risico kan betekenen.
Hoe zorgt een bedrijf ervoor dat het deze overvloed aan risico’s adequaat aanpakt? Volgens Isabel “moet elk bedrijf zijn eigen toeleveringsketen in dit opzicht beoordelen”. Ze vermeldteen aantal instrumenten en processen zoals gedragscodes, opleidingen, sterke interne controlesystemen, een goed functionerende auditfunctie en realistische stimuleringsregelingen. Tot slot schetst Isabel een nieuwe wet over de zgn. ‘klokkenluiders’, die elk Belgisch bedrijf met 250 of meer werknemers verplicht een actief klokkenluiderskanaal voor zijn werknemers op te zetten. De maatregel trad in werking op 15 januari, de dag na dit webinar.
“Governance vereist een organisatie waarmee een onderneming een grondig ESG-proces kan doorlopen en de doelstellingen ervan kan bereiken. De reikwijdte van goed bestuur gaat echter veel verder dan ESG en betreft de onderneming als geheel.” Isabel Derison, Partner bij Grant Thornton
“Bij de bespreking van bonussen wordt nu rekening gehouden met meerdere ESG-indicatoren. Het is een heel interessant hulpmiddel, maar je moet er wel voor zorgen dat een geschikt kader en auditmogelijkheden voorhanden zijn.”
“Je niet-financiële verslag wordt even belangrijk als je financiële verslag.”
Romy de Maeyer, specialist duurzame ontwikkeling bij Proximus
Wat we zeggen, wat we doen
Daarna lichtte Romy de Maeyer, specialist duurzame ontwikkeling bij Proximus, de materialiteitsmatrix van de telefoonoperator toe. Een dergelijke inventarisatie berustvoornamelijk op twee overwegingen: ten eerste op een rijtje zetten wat belangrijk is voor de stakeholders van het bedrijf en ten tweede wat essentieel is voor het commerciële succes, om te beginnen het zakelijk beleid en de ethiek. “Je moet in feite bewijzen dat wat je doet overeenstemt met wat je zegt”, stelt Romy. Hierbij bevestigt ze ook dat sterk bestuur en degelijke compliance de voorwaarden zijn voor een sterk bedrijf.
In overeenstemming met de CSRD structureert de aanpak bij Proximus zich op vier niveaus: governance (in het bijzonder het toezicht door de raad van bestuur en de rol van het management), strategie (die de impact doorlicht van risico’s en kansen op de activiteiten, de strategie en de financiële planning), risicobeheer (met inbegrip van de processen voor identificatie, beoordeling en actieve aanpak van risico’s) en maatregelen en doelstellingen (met inbegrip van de bepaling van die doelstellingen en de inzameling van gegevens om de verwezenlijkingen te meten). Deze beginselen nemen op hun beurt de vorm aan van een reeks gedragscodes en beleidslijnen die de naleving van interne regels en wettelijke bepalingen dienen te waarborgen. Als zeer grote onderneming organiseert Proximus opleidings- en informatiesessies voor zijn personeel. Het beschikt voorts over een eigen compliance office, bestaande uit professionals die deze regels kennen en instaan voor de correcte toepassing ervan binnen de groep. Dit team werkt onder toezicht van het auditcomité.
Moeten ondernemingen, om doeltreffend te reageren op de urgentie die wordt opgelegd door milieu-, sociale en bestuursvraagstukken, de beloning van bestuurders ook koppelen aan niet-financiële prestaties? Volgens Romy de Maeyer “is dat in grote ondernemingen steeds meer het geval. Wij doen dit ook bij Proximus. Bij het bespreken van bonussen wordt nu rekening gehouden met meerdere ESG-indicatoren. Het is een heel interessant hulpmiddel, maar je moet er wel voor zorgen dat een geschikt kader en auditmogelijkheden voorhanden zijn.”
“Goed intern geïntegreerd, heeft governance veel gemeen met de bedrijfscultuur. Het weerspiegelt een reeks gedeelde waarden die mensen in staat stellen samen te werken.”
Joost Visser, CEO van Connects
Governance by design
Joost Visser, CEO van CONNECTS, was de derde spreker van de dag. Hij legde uit hoe zijn samenwerkingsplatform, dankzij technologie, de begrippen transparantie en verantwoording –twee voorwaarden voor het opbouwen van vertrouwen – heel concreet maakt. “Je kunt niet anoniem lid worden van ons platform. Elke gebruiker is gekoppeld aan een bedrijf en om lid te worden moet je worden uitgenodigd door een erkend bedrijf binnen het netwerk of door het netwerk zelf,” vervolgt hij. Deze collegiaal getoetste validatie, geïnspireerd op het blockchain model, vindt de oprichter erg belangrijk.
Hij legt verder uit hoe eigendom, beveiliging en toegang, verwerking, vertrouwelijkheid en controle van gegevens de kern vormen van het bedrijfsmodel van CONNECTS. Dit noemt hij Governance by Design. “De pijlers van ons bestuurskader zijn de gebruiksvoorwaarden, de netwerklicentie en de dienstenovereenkomst, en de vereisten voor toetreding tot de gemeenschap”, voegt hij eraan toe. Zo illustreert hij hoe een bestuursmodel kan worden opgenomen in het doel zelf van een digitaal platform.
| Sluit je aan bij de ESG Countdown Community |
Over de auteur
Philippe Beco, BECI Journalist