Dagelijks een betere levenskwaliteit dankzij de neurowetenschappen

De dagelijkse routine van de manager heeft weinig in gemeen met het idyllische beeld van een golfbaan of van seminars over strategie. Zijn activiteit bestaat eerder uit talloze korte en gefragmenteerde taken of redeneringen die permanent door de dagelijkse urgenties worden onderbroken. In een dergelijke herrie is het niet vanzelfsprekend om op de capaciteiten van de hersenen te vertrouwen. Ook krachtig ons brein ook is, het blijft een zeer delicaat orgaan!

De hersenen van de manager staan voortdurend onder druk. Hij moet continu beslissingen nemen, arbitreren, creëren, onderhandelen, zaken bedenken … En dit alles in omstandigheden die helaas verre van optimaal zijn. Elke taak verdient in feite een denkproces, terwijl de manager simultaan dient na te denken en te handelen, door de voortdurende onderbrekingen heen. ‘Multitasking’, heet dat. Het woord geldt tegelijk als een motto en een verplichting. Meerdere simultane prikkels (medewerker, mail, smartphone …) zijn de norm geworden. Iedereen moet vandaag zijn hersenen leren mobiliseren voor de diensten die voortaan als normaal worden beschouwd!

Al onze verwachtingen ten spijt hebben toonaangevende onderzoekers als Jean-Philippe Lachaux helaas aangetoond dat we nauwelijks in staat zijn om ons langer dan 3 minuten achter elkaar te concentreren. Erger nog: onze hersenen vertonen een bijzondere aanleg voor verstrooidheid. Iemand die even lacht in een ander kantoor volstaat om onze geest volledig af te leiden.

Vandaar het belang om beter in te zien hoe onze neuronen in feite functioneren. Aandacht is een veel bestudeerd fenomeen. Dankzij deze aandacht waren onze voorouders als jagers en plukkers in staat om urenlang een gazelle te volgen. Deze geweldige capaciteit ging echter met een extraatje gepaard: een belletje dat nu en dan in onze hersenen ging rinkelen om ons te waarschuwen voor een bepaalde gebeurtenis: de aanwezigheid van een roofdier of integendeel, van iemand die ons zou kunnen helpen bij de jacht op onze prooi.

Deze tweeledige vorm van aandacht bestaat nog steeds in de dagelijkse activiteit van een manager, terwijl hij constant door allerlei verzoeken wordt onderbroken. Het vermogen om afgeleid te worden was voor onze voorouders van vitaal belang, maar perifeer. Vandaag is deze eigenheid een handicap omdat wij hierdoor meer tijd besteden aan verstrooidheid dan aan het uitvoeren van onze projecten!

Hoe concentreren?

We moeten ons dus opnieuw leren concentreren. Laten we dit vraagstuk op twee niveaus behandelen: hoe vermijdt u afleiding en hoe werkt het concentratieproces?

We weten allemaal intuïtief dat we afleiding best vermijden. Een eenvoudige pop-up die ons waarschuwt voor een inkomende mail leidt onze hersenen al gauw enkele minuten af, waardoor concentratie nog moeilijker wordt. Laten we daarom zoveel mogelijk waarschuwingen op onze computers en telefoons uitschakelen (mails, Facebook, Twitter).

Jean-Philippe Lachaux vat het concentratieproces samen in drie fasen: perceptie, intentie en manier van handelen. Om te beginnen dient u de aandacht maximaal te focussen om zoveel mogelijk elementen op te vangen. U neemt toch geen beslissingen als u slechts de helft van de uitleg van een medewerker hebt gehoord? Concentratie vereist dat u alles in eenzelfde richting toespitst: een duidelijk inzicht in het vraagstuk en een duidelijke intentie zijn de beste manier om u op een specifiek doel te richten. Jean-Philippe Lachaux benadrukt ten slotte het verband tussen concentratie en actie. Net zoals de tennisspeler heel lang geconcentreerd kan blijven, kan een manager tijdens lange vergaderingen zijn concentratie bewaren, tenminste als hij deelneemt aan de gedachtewisseling.

Omdat de mentale belasting van managers een feit is, is een betere kennis van onze hersenen en van de werking van concentratie een waardevolle manier om tegelijk de efficiency en de sereniteit te verbeteren.