In 2020 zal Frankrijk, naar het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Italië, Zweden en Noorwegen, een ecotaks op vliegtickets invoeren (van 1,5 tot 18 euro, naargelang van de klassen en het traject). In Zweden ontstond zelfs de ‘flygskam’-beweging (de ‘schaamte om te vliegen’). De vraag is of de luchtvaart zwaarder belast moet worden.
Vóór
Philippe Lamberts (Belgisch lid van het Europees parlement – Écolo)
De luchtvaart moet inderdaad veel meer worden belast dan nu het geval is. De sector geniet ongehoorde fiscale voordelen. Hij wordt niet belast op kerosine en er bestaat geen btw op ticketprijzen. Probleem: het alternatief via de trein valt duurder uit en het aanbod is ontoereikend.
De opbrengsten van belastingen op de luchtvaart moeten investeringen financieren in het oppervlaktevervoer, vooral de spoorwegen. De trein is weliswaar een zware investering, maar hij is duurzaam en gaat tientallen jaren mee. Het heeft natuurlijk geen zin dat verscheidene landen een dergelijke belasting zonder coördinatie heffen. Dit zou idealiter op wereldschaal moeten gebeuren, maar dit lijkt me niet realistisch. Ik pleit althans voor eensgezindheid tussen de EU landen om de luchtvaart te belasten. Helaas stellen sommigen zich nogal terughoudend op. Om te beginnen de luchtvaartsector zelf. En daarna ook in de samenleving, want diep in het collectieve onbewuste zit dat goedkope vluchten een van de laatste sociale verworvenheden zijn. De mensen zouden niet aanvaarden dat vliegen opnieuw een voorrecht van de rijken wordt. Een andere uitdaging is eensgezindheid onder de EU lidstaten, van zodra er sprake is van fiscale aangelegenheden. Het probleem van de unanimiteit kunnen we echter omzeilen dankzij artikel 116 van de VWEU. Het bepaalt dat wanneer een besluit de interne markt verstoort, een beslissing met meerderheid van stemmen kan worden genomen. Dit zal namelijk het geval zijn wanneer Frankrijk in 2020 kerosine belast.
Het is in ieder geval hoog tijd om actie te nemen. De luchtvaart moet dringend worden belast. Het blijft een delicaat onderwerp, maar zoals ze in Brussel zeggen, « ça ne peut pas quand même pas continuer à rester durer ».
Contre
Assita Kanko (Belgisch lid van het Europees parlement – N-VA)
Binnen de N-VA zijn we tegen een milieubelasting op vliegtickets die zuiver nationaal zou worden geheven. Principieel zijn wij voorstander van maatregelen om het luchtvervoer milieuvriendelijker te maken, maar dit moet op Europees niveau worden georganiseerd. De luchtvaart is trouwens per definitie supranationaal.
Volgens een studie van de Europese Commissie hebben slechts zeven landen een dergelijke belasting ingevoerd. Als je dan gaat vergelijken met bijvoorbeeld de Verenigde Staten of Australië, merk je meteen het verschil in schaal. Ook de EU dan dit doen, maar dan alleen als alle lidstaten de heffing aanvaarden.
Bovendien ga ik er vanuit dat een dergelijke belasting alleen ter sprake kan komen als de concurrentiepositie van de luchtvaartmaatschappijen of de reisbureaus niet in het gedrang komt. In dezelfde studie geeft de EU echter toe dat deze belasting banenverlies kan teweegbrengen. Wees er zeker van dat luchtvaartmaatschappijen zoals Ryanair niet lang zullen aarzelen om ons land te verlaten als zij een eenzijdig opgelegde nationale belasting moeten betalen.
De EU wil krachtig optreden voor het klimaat. OK, maar dan met het nodige realisme, niet door de ‘noodtoestand voor het klimaat’ uit te roepen of door maatregelen te treffen die het sociale evenwicht verstoren. In dit opzicht ben ik benieuwd naar de bepalingen en gevolgen van de ‘Green Deal’ die voorzitster Ursula von der Leyen momenteel voorbereidt. Indien nodig zullen wij als N-VA ingrijpen, zoals wij dat vroeger al hebben gedaan om te voorkomen dat de EU een amendement zou aannemen dat kernenergie als een slechte energiebron beschouwt. Wij vinden trouwens dat kernenergie een duurzame energieoplossing is, zowel voor de energievoorziening als voor het klimaat.