Het aantal protestacties voor het klimaat neemt toe en sommige bereikten een historische omvang. Ze getuigen in elk geval van een algemeen verlangen naar een betere toekomst. Vooral de jongeren verkondigen hun bereidheid om op politiek niveau schot in de zaak te krijgen. Door middel van vier vragen[1] hebben wij getracht inzicht te krijgen in de houding van kaderleden en bedrijfsleiders tegenover de (eventuele) betrokkenheid van hun kinderen bij milieukwesties.
De milieuvraagstukken: een onderwerp dat in alle gezinnen wordt aangekaart
Onze eerste vraag luidde: Praat u met uw kinderen over klimaatverandering en/of milieukwesties? De positieve antwoorden zijn alomtegenwoordig. 61% van de respondenten (met kinderen van middelbare-schoolleeftijd) antwoordde dat ze er vaak over praten, en 39% soms.
Kinderen van ondernemers zijn bijzonder betrokken. 57% heeft deelgenomen aan minstens een mars voor het klimaat en 13% heeft zijn steun uitgesproken in een andere vorm (een petitie, een brief of een ander initiatief op het terrein). Een klein derde (29%) heeft echter aan geen enkele betoging of andere actie deelgenomen.
Sommigen zullen opperen dat betrokkenheid gemakkelijker is wanneer je hiermee schooluren kunt vervangen door betogingen! Toch kan dit engagement worden beschouwd als het resultaat van een langdurige bewustmakingscampagne die meerdere actoren heeft gemobiliseerd: het verenigingsleven (met inbegrip van bedrijfsverenigingen zoals The Shift), naast gemeentebesturen of instellingen als Leefmilieu Brussel of Net Brussel.
De betrokkenheid van deze actoren bij jongeren en scholen is ontstaan in de jaren 2000, naar aanleiding van projecten gericht op de bewustmaking van de jeugd. Deze inspanningen hebben blijkbaar hun vruchten afgeworpen, althans omdat iedereen nu een eigen mening over dit onderwerp heeft kunnen ontwikkelen. Om dit bewustmakingswerk binnen de scholengemeenschap verder te zetten, vernieuwt Leefmilieu Brussel zijn educatief aanbod voor het volgende schooljaar.
De ondernemingen: bron van zowel problemen als oplossingen, vinden scholieren
Zo genuanceerd is 72% van de antwoorden op de vraag Hoe percipiëren uw kinderen de rol van bedrijven in milieukwesties? Slechts 7% oordeelt dat ondernemingen een bron van milieuproblemen zijn, en 9% een bron van oplossingen.
De respondenten werden gevraagd om commentaar te geven op het standpunt van hun kinderen. Hieruit blijkt dat bindende maatregelen op zowel individueel als bedrijfsniveau noodzakelijk zijn om vooruitgang te boeken. De vermindering van de afvalvolumes en een beter beheer ervan, de vermindering van de vervuiling dankzij nieuwe praktijken met invloed op mobiliteit of milieu, dit alles ligt binnen ieders bereik. Velen betreuren echter de complexe uitvoering van deugdzame praktijken, omdat de politieke wereld onvoldoende actie onderneemt. “Veel KMO’s en ZKO’s zouden bereid zijn rechtstreeks bij te dragen tot de inspanningen indien de door de overheid beschikbaar gestelde instrumenten beter bekend zouden zijn en vooral veel minder complex en tijdrovend”, stelt een van de respondenten.
Er komt ook kritiek op bepaalde uitspraken van politici en de manier waarop de media hierop inpikken (meerdere commentaren verwijzen naar ‘hypermediatisering’ in dit opzicht). De kritiek focust vooral op de moraliserende en onrealistische aard van deze uitspraken, waarvan sommige bovendien duidelijke klimaat-sceptische trekjes vertonen.
Het engagement wordt positief ontvangen, maar nu wordt uitgekeken naar verdere stappen dan betogingen
De laatste vraag van onze opiniepeiling luidde: Hoe ervaart u de mobilisatie van uw kinderen ten gunste van het milieu? Hieruit blijkt de steun aan het engagement van de jonge generatie: 72% van de respondenten zegt deze mobilisatie positief of zeer positief te ervaren. 9% van hen uit zich echter ongunstig, en 3% zelfs zeer ongunstig.
Hoewel kaderleden en bedrijfsleiders het eens zijn met de initiatieven van hun kinderen, blijkt uit hun opmerkingen dat zij de resultaten van zulke betogingen betwijfelen. Er heerst zelfs een vorm van pessimisme, onder andere wat betreft de maatregelen die de overheid zal nemen. Anderen vrezen zelfs dat sommige partijen deze oprechte initiatieven van de jeugd zouden misbruiken voor allerlei politieks spelletjes.
Uit de commentaar blijkt bovendien dat betogingen geen doel op zich zijn. Het is inderdaad uiterst positief dat de jeugd nieuwe verantwoorde praktijken wil toepassen, eventueel via verenigingen of beroepen die de milieu-uitdagingen kordaat aanpakken. Toch duiden sommige opmerkingen op de kloof tussen de voorstellen van de jongeren voor de ganse samenleving en hun eigen individueel consumptiepatroon: “Deze betrokkenheid is zeker gunstig, maar ik stel een nog te grote hiaat vast tussen de filosofie en de levenswijze van de mensen in de praktijk”, betreurt een respondente.
De ouders juichen echter de maturiteit en de verantwoordelijkheidszin van de jeugd toe. De jongeren willen de instellingen doen evolueren en een impact hebben op politiek niveau.
[1] Online opiniepeiling die plaatsvond tussen 26.03 en 10.04.2019; 105 antwoorden.
.