Het aantal starters en zelfstandigen neemt in België voortdurend toe. Nieuwe platforms wedijveren om voor hen als tussenpersoon te mogen optreden.
In de bedrijven staan digitale transformatie, hybride werk en flexibele samenwerking op de agenda. Van hun kant uiten werknemers nu steeds uitdrukkelijker hun verlangen naar diversificatie, vrijheid en evenwicht tussen werk en privé. Omdat ze de relatie met werk verstoren, hebben deze ontwikkelingen ook de opkomst van een structurele verschuiving aangewakkerd, namelijk de overgang naar het statuut van zelfstandige. Deze trend, die al enkele jaren wordt waargenomen, raakte met de COVID in een stroomversnelling (zie kader). Zozeer zelfs dat we het nu hebben over de ‘freelancing’ van de economie.
Algemene trend
De afgelopen jaren is het aantal freelancers pijlsnel gestegen tot 20% van de actieve ondernemers in België. In ons land zijn ze vooral actief in de vrije beroepen of in consultancy, IT-diensten, creatieve en communicatieactiviteiten, kunst en podiumkunsten. De trend is wereldwijd. In Frankrijk zijn er vandaag drie keer zoveel freelancers als tien jaar geleden. En in de Verenigde Staten maken zij bijna 50% van de beroepsbevolking uit.
Vanuit deze diepgaande verandering hebben verscheidene platforms hun bedrijfsmodel ontwikkeld. Ze hebben zich tot taak gesteld bruggen te bouwen tussen bedrijven en talenten die voor eigen rekening willen werken.
Nieuwe acteurs
Malt is daar een van. Het platform werd in 2013 in Frankrijk gelanceerd en is sindsdien uitgegroeid tot de grootste Franse marktplaats voor freelancers in consulting en digital. In België rivaliseert het met traditionele recruiters die hun activiteiten ‘platformen’ en met nieuwe, min of meer gespecialiseerde spelers zoals FreelanceNetwork.be, bevopr.io, CreativeSkills.be of Beelance. De race is begonnen en de concurrentie laait in alle hevigheid.
In 2021 haalde Malt 80 miljoen euro op om zijn activiteiten uit te breiden in verschillende Europese landen, waaronder België. In samenwerking met de Boston Consulting Group publiceert het platform jaarlijks een rapport over freelancen in Europa.
Prioriteiten
In het jongste nummer staat dat de Europese freelancers gemiddeld 40 jaar oud zijn. Zij kiezen voor dit statuut wegens de onafhankelijkheid, de flexibiliteit van agenda en werkplek, en de vrijheid om klanten te kiezen. In dit verband motiveert vooral de inhoud van een opdracht een freelancer om een voorstel te aanvaarden. Daaraan hecht hij meer belang dan aan beloning, het behoud van het dagelijks evenwicht, leermogelijkheden en de werkomgeving en -omstandigheden. De volgorde van prioriteiten verschilt van die voor werknemers, die volgens de studie het evenwicht tussen werk en privéleven en goede relaties met collega’s als topprioriteiten aanhalen.
Ten slotte overweegt een zeer grote meerderheid van de freelancers in geen geval een terugkeer naar loondienst. Freelancen heeft dus een mooie toekomst voor zich.
1,2 miljoen zelfstandigenBelgië telt vandaag meer dan 1,2 miljoen zelfstandigen, van wie ruim een kwart een aanvullende activiteit uitoefent. Dat blijkt uit het laatste verslag van het RSVZ hierover, met daarin een samenvatting van de cijfers voor 2021. Het aantal starters is de afgelopen 10 jaar gestaag gestegen en bereikte 128.000, tegen 116.600 in 2020 en 126.500 in 2019. Vandaag zijn er nog steeds bijna 2 mannelijke starters voor elke vrouwelijke starter. Maar het aantal vrouwen dat als freelancer een hoofdactiviteit begint, groeit bijna even snel als dat van hun mannelijke tegenhangers. Naast de uitbreiding van de vrije beroepen en eenmanszaken wees het RSVZ ook op een toename van het aantal ‘zelfstandige studenten’ (9.114) en van zelfstandigen na de pensioengerechtigde leeftijd (130.117). |
Interview – Malik Azzouzi, Country Director Malt
Er wordt tegenwoordig veel gesproken over freelancen, maar Malt bestaat al 10 jaar…
Malik Azzouzi: “Onze oprichters, een serial entrepreneur en een developer, hadden al door dat er een gat in de markt zou ontstaan tussen een groeiende populatie van zelfstandig talent – voornamelijk in de IT-beroepen – en KMO’s die zich de diensten van grote consultants op het gebied van digitale transformatie niet konden veroorloven. De eerste klanten van het in Frankrijk geboren platform waren middelgrote bedrijven. Maar we beseften al snel dat het talent ook kon voldoen aan de behoeften van grotere bedrijven, zoals die in de CAC 40 in Frankrijk of de Bel 20.”
Wat heeft anderhalf jaar in België u geleerd?
“In 2022 registreerden we op Europees niveau een stijging van 40% van het aantal inschrijvingen op het platform. In België is de trend nog sterker. Van 2.500 geregistreerde Belgische freelancers zijn we gegroeid tot meer dan 13.000. Met een volume van 3 miljoen euro aan opdrachten hebben we het dubbele van onze doelstellingen bereikt en streven we naar 20 tot 25 miljoen tegen 2023.”
Hoe verklaart u dit succes?
“Allereerst is de Belgische freelancemarkt aanzienlijk. Enkele jaren geleden schatte een studie verricht doorRoland Berger het volume ervan op 14 miljard euro. Dat is slechts drie keer minder dan in Frankrijk, een land met een bevolking die 6 tot 7 keer groter is dan de onze. België is ook een land van kleine en middelgrote ondernemingen, die bovendien zeer talrijk zijn. Dit alles vormt een zeer gunstige voedingsbodem voor ons. Vooral Vlaanderen telt enorm veel zelfstandigen. Dit weerspiegelt de zeer sterke ondernemersgeest die er heerst. Naast deze grote aanwezigheid bevestigen onze goede cijfers dat Belgische freelancers ons model een warm hart toedragen.”
Hoe omschrijft u dat model?
“Wij voorzien in de twee belangrijkste behoeften van freelancers. Ten eerste opdrachten vinden. Daarom hebben we speciale verkoopteams die opdrachten ophalen bij bedrijven die ze aanbieden. Ten tweede een snelle betaling. Onze freelancers worden betaald binnen 48 uur na de validatie van hun timesheet. Ik voeg hieraan toe dat al onze dienstverleners gedekt zijn door een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering wanneer ze in opdracht werken. Ten slotte proberen we freelancers een meerwaarde te bieden die verder reikt dan de opdracht zelf.”
In welke vorm?
“We willen een nauwe band met onze ledengemeenschap onderhouden. Onze filosofie is ‘freelancers first’. We organiseren 6 tot 8 evenementen per maand voor hen. Bijvoorbeeld webinars om hen te helpen hun profiel en zichtbaarheid te verbeteren. We vormen ook partnerschappen met andere spelers die geïnteresseerd zijn in dit publiek. Zoals met lizy, om freelancers te helpen hun mobiliteitskosten te optimaliseren. Of met Accountable, voor de boekhoudkundige aspecten.”
Een goed platform volstaat dus niet?
“De kwaliteit ervan blijft essentieel. Bijna 100 mensen werken dagelijks aan de verdere ontwikkeling ervan, mét toevoeging van nieuwe functies. Maar wat de beste gespecialiseerde recruiters succesvol heeft gemaakt, is de menselijke dimensie en daar willen we op voortbouwen.”
Om goede dienstverleners aan te trekken, heb je goede bedrijven nodig die opdrachten aanbieden. En omgekeerd… Waar begint u mee?
“Zonder freelancers is er geen business. Daarom bouwen we een talentengemeenschap op die zowel qua achtergrond als qua beroepen gediversifieerd is. In België verdeelt zich die gemeenschap als volgt: 35% in tech en data, 35% in communicatie en design, 10 tot 15% consultants en hetzelfde cijfer voor HR ondersteunende functies, accountants, enz. Uit ervaring hebben we een platform van minstens 6.000 profielen nodig om de nodige kritische massa te bereiken. Op basis daarvan kunnen we dan contact opnemen met de opdrachtgevers en hen het platform aanbieden als een pool van eerste–keus vaardigheden. 15.000 profielen is ideaal, want vanafdeze drempel bereikt het volume van de opdrachten een aanzienlijke kruissnelheid. We kunnen nog groeipolen vinden als we ons concentreren op de rekrutering van profielen in de knelpuntberoepen waar bedrijven ijverig naar zoeken. Onze belofte, zowel aan bedrijven als aan dienstverleners, is de mogelijkheid om samen te werken met de partner van je keuze.”
Een digitaal platform is in se grenzeloos. Waarom dan een Belgische Malt?
“Dit lokale aspect is belangrijk voor ons. Van 2 werknemers in België zijn we in anderhalf jaar tijd gegroeid naar 19. Malt is een platform, maar er zit een flinke menselijke dimensie achter wat we doen. We willen zo dicht mogelijk bij de (juridische en commerciële) realiteit van freelancers staan. En we willen anders dan met algoritmes bedrijven ondersteunen in hun zoektocht naar profielen. Ons team zal daarom blijven groeien in België.”
Wat is het typische profiel van de Belgische freelancer?
“We hebben 300 Belgische leden geïnterviewd. Zij zijn gemiddeld 40 jaar oud. Dat is iets minder dan in Duitsland of Nederland, maar meer dan in Frankrijk of Spanje. Bovendien hebben Belgische freelancers meestal zo’n 7 jaar ervaring in hun sector. Slechts 1% van hen is klaar om (opnieuw) als loontrekkende aan de slag te gaan. Dat is 3 tot 11 keer minder dan in Frankrijk, Duitsland of Spanje. Freelancers in België zijn mensen die hun vak kennen en voor wie dit statuut een volkomen bewuste keuze is. Een andere Belgische bijzonderheid is dat opdrachten soms erg lang duren. De regelgeving laat dit misschien meer toe dan elders.”