Bent u van plan om uw onderneming over te dragen via de verkoop van aandelen? Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV), dat op 1 januari 2020 van kracht wordt, zorgt voor soepeler overdrachtsregels. We zetten de belangrijkste elementen op een rijtje.
Wat zijn de twee voornaamste manieren om een bedrijf te verkopen? Enerzijds kan u sommige of alle activa of goodwill verkopen. In dat geval is de onderneming partij bij de transactie en verkoopt het bedrijf zijn activa aan een derde. Anderzijds kan u aandelen overdragen.
In dat geval verkopen de eigenaars hun aandelen aan een derde en dragen ook hun participatie in de vennootschap over. Zowel de activa als de passiva. Hieronder vindt u verdere uitleg over die tweede situatie. Meer bepaald in het geval van een BVBA, de meest voorkomende rechtsvorm onder KMO’s. Dit alles in het kader van het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV).
Nieuw wettelijk kader
Vanaf 1 januari 2020 zijn alle verplichte WVV-regels automatisch van toepassing op bestaande vennootschappen, verenigingen en stichtingen. Vanaf die datum verdwijnt de “besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid” (BVBA) uit onze woordenschat, ten gunste van de “besloten vennootschap” (BV). De huidige BVBA‘s worden automatisch als BV’s beschouwd en moeten uiterlijk op 1 januari 2024 hun statuten aanpassen.
Verandert ook de overdraagbaarheid van deze aandelen? Waarop moet u na de hervorming letten als u de aandelen van een BV verkoopt of aankoopt?
Het vroegere Wetboek van Vennootschappen voorzag voor een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid een relatief strikte goedkeuringsprocedure voor de verkoop van aandelen. Vooral aan een andere persoon dan een vennoot, of aan de echtgeno(o)t(e) van de overdrager of zijn kinderen. Tenzij de statuten strengere bepalingen bevatten, mochten aandelen slechts worden verkocht met goedkeuring van ten minste de helft van de vennoten. En die moesten samen ten minste driekwart van het kapitaal (exclusief de verkochte aandelen) bezitten.
In het voorbeeld van een BVBA met vijf vennoten die elk 20% van de aandelen in hun bezit hebben, vereiste de verkoop van de aandelen van een vennoot de instemming van de houders van ten minste 60% van de aandelen (3/4 van 80%) en ten minste drie vennoten. Weliswaar kan in de statuten van de BVBA van deze regel worden afgeweken, maar alleen om deze regel aan te scherpen. Bijvoorbeeld door de goedkeuring van 4/5de van de vennoten te eisen. En dus niet om hem liberaler te maken.
Meer statutaire vrijheid
Deze regels voor het goedkeuren van een overdracht van aandelen zijn nu alleen nog aanvullend van toepassing. Met andere woorden, alleen als de partijen niet anders zijn overeengekomen. Vanaf nu kunt u voor nieuwe BV’s, en bij een statutenwijziging van bestaande BVBA’s, uw BV beter beschermen of opentrekken. Bijvoorbeeld door overdrachten van aandelen onder meer flexibele voorwaarden toe te staan.
De kandidaat-koper van de aandelen van een BV zou er daarom goed aan doen om de openbare statuten van de onderneming zorgvuldig te onderzoeken. Maar die doet dat best ook met alle particuliere overeenkomsten aangaande de overdracht van aandelen (aandeelhoudersovereenkomsten). Ook is het van belang dat de koper nagaat of de aandelen volstort zijn. Is het geplaatste kapitaal wel volledig gestort aan de vennootschap?.
Het nieuwe WVV bepaalt namelijk dat de overdrager en de verkrijger gezamenlijk en hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de betaling, zowel aan de vennootschap als aan derden. De verkoper kan zich tegen deze bedreiging beschermen. Dat doet hij het best door in de overeenkomst tot overdracht van de aandelen een bepaling te plaatsen. Namelijk dat de koper uitsluitend de verplichting tot storting op zich neemt. Of, beter nog, hij kan zelf deze aandelen storten en met deze inbreng rekening houden in de verkoopprijs.
Koopt u de aandelen van een BV?
Zorg ervoor dat uw koopovereenkomst een duidelijke datum vermeldt en dat ze wordt geregistreerd in het aandelenregister, waar u een uittreksel van aanvraagt. Volgens het WVV wordt immers elke persoon die als houder van een effect op naam is ingeschreven in het register van effecten, bij gebrek aan bewijs van het tegendeel, geacht de houder te zijn van de effecten waarvoor hij/zij is ingeschreven. Registratie via het elektronisch register van de e-stock is een veilige oplossing.
Uiteraard blijven alle gebruikelijke voorzorgsmaatregelen bij de aankoop van een bedrijf meer dan ooit van toepassing: due diligence-audit, verificatie van lopende of dreigende geschillen, juridisch bindende overdrachtsovereenkomst, enz.
Ten slotte is het fiscaal gezien goed nieuws dat de door de verkoper gerealiseerde meerwaarden in principe vrijgesteld blijven van belasting, behalve in het geval van transacties die als speculatief worden beschouwd (in dat geval zal een belastingtarief van 33% van toepassing zijn op de meerwaarden).
Jean Pierre Riquet, belastingadviseur